als westmoesson, hunne meerdere of mindere belangrijkheid uit
een militair oogpunt, zoomede in groote trekken de toegangen lot
het binnenland, welke voor verdediging geschikt zijn. De algemeene
beschrijving moest weergeven de kenmerkende eigenschappen van
het terrein en den invloed, daardoor uitgeoefend op militaire ope-
ratiën, voor zoover de kaarten daaromtrent in het geheel geene
of geene voldoende inlichtingen konden verschaffen. O i. zijn door
generaal Van Daalen al die punten terecht gelicht, het gold hier
toch stafwerk, waartoe de Topografische Dienst niet competent
werd geacht. Niemand trok toenmaals die incompetentie in twijfel,
allerminst de betrokken personen i.e. de brigadechefs; thans echter
staan zij weer voor raadselen, wier oplossing, zooals generaal Von
Steeb opmerkt, zelfs voor vaklieden moeielijkheden oplevert.
Zelfs in Pruisen, waar bij den Topografischen Dienst verschillende
stafofficieren zijn ingedeeld als leiders en een groot deel der op
nemingswerkzaamheden wordt verricht door „zum Generalstabe
kommandierte Oberleutnants", waar het ondergeschikte personeel
reeds bij het aanschouwen van het eerste levenslicht militair begon
te denken en te voelen, acht men het onmogelijk de uit een militair
oogpunt zoo belangrijke wetenswaardigheden in eene kaart neer te
leggen. Het volgende eenigszins lange citaat getrokken uit „Das
mbitarische Aufnehmen" van generaal B. Schulze, vroeger Chef
van de Topografische Afdeeling bij de „Landesaufnahme" en be
werkt naar voordrachten aan de „Königliche Kriegsacademie" zal
zulks \oIkomen duidelijk maken.
„Es ist zu betonen, dass zwischen einer rein militarischen Auf-
nahme und einer solchen für die Zwecke der allgemeinen Landes
aufnahme ein immerhin recht erheblicher Unterschied besteht. Die
allgemeine Landesaufnahme muss al e Teile des ganzen Staatsge-
biets mit gleicher Sorgfalt und Genauigkeit bearbeiten, auch muss
sie den dauernden Zustand der topographischen Gegenstande von
nur vorübergehenden Verhaltnissen unterscheiden und letztere nur
ausnahmsweise berücksichtiger,. Gerade das Gegenteil ist bei ledig-
lich militarischen topographischen Arbeiten der Fall. So muss z B.
bei der militarischen Aufnahme eines Gefechtsfeldes das Gelande
genau so dargestellt werden, wie es zur Zeit des Gefechtes gerade
beschaffen war. Ein durch Regengüsse oder Anstauung u. dgl.
überschwemmtes Gebiet erscheint dann also als See oder ungang-
barer Sumpf, wahiend es in den Karten der Landesaufnahme als
trockene Wiesen oder Ackerland wiedergegeben werden müsste u.
dgl. m. Es ist aber unzweifelhaft, dass eine nach richtigen und
594
