In details verandert de toestand, waarin vooral het secundaire
wegennet verkeert, voortdurend. Voor een ieder, die veel in het bin
nenland rondzwalkt, zal het geen geheim zijn, dat de wegen een geheel
ander aanzien hebben, wanneer een inspecteerend ambtenaar ver
wacht wordt, dan in gewone omstandigheden De bermen af
gestoken, het gras weggeschoffeld en den waterafvoer bezorgd,
en men heeft een weg nr 6, die men anders hoogstens met nr 9
zou kwalificeeren. Ofschoon in werkelijkheid dezelfde zijnde,
verandert het aspect van een weg meermalen op de grens van
een district of een onderdisdrict, zelfs op de grens van eene desa.
Als regel kan men ook aannemen, dat in het gebergte een weg,
tusschen twee onderdistrictshoofdplaatsen gelegen in verschillende
afdeelingen, hoewel een deel zijnde van een overigens goed
onderhouden weg, slecht is, want een controleerend Europeesch
bestuursambtenaar komt daar niet.
Plaats in eene streek een controleur, die in het bezit is van
eene auto en ook zelfs de wegen, die weinig economische beteekenis
hebben, worden onderhandtn genomen om aan hun lot te worden
overgelaten, zoodra de ambtenaar-automobilist verdwijnt. Dat leert
de praktijk.
Zooals reeds gezegd werd, mag het aantal teekens van eene
legenda niet te groot zijn. Waar op Sumatra slechts een klein
stukje tandradbaan in den spoorweg van Padang naar Fort de Koek
voorkomt en op Java slechts 6 K.M. van den tramlijn Setjang-
Willem I als tandradbaan is aangelegd, lijken teekens voor spoorweg
en tramweg met tandradspoor wel overbodig. Evenals onder de
kaart buiten den bladrand vermeld wordt, of de trams stoom,
electriciteit of paarden 2) tot beweegkracht hebben, zou dit, wat
betreft het voorkomen van tandradspoor, ook kunnen geschieden.
De zwarte blokken in het teeken voor spoorweg karakteriseeren
den zwaarderen, de gearceerde blokken in het teeken voor tramweg
den lichteren onderbouw. Het forschere element ook in het teeken
voor tramweg met tandradspoor in te schakelen, is niet logisch.
De punten in de as van de baan zouden, evenals bij het teeken
voor spoorweg met tandradspoor, veel meer tot den kaartgebruiker
spreken.
1) Meermalen ontdekte ik zelfs, dat wanneer aan een onderdistrictshoofd
bekend was, dat „meine Wenigkeit" een bepaalden weg zou afleggen,
daaraan met mannenmoed gewerkt werd.
2) Het lijntje Solo-Bojoali zaliger nagedachtenis.
596