van fllles Wat
De KopgolS.
Tijdens de schietoefeningen te Batoe Djadjar in 1915 gebeurde
het, dat ik mij bij een vuur uit een kanon van 10,5 cM L/35 op
1000 M. vóór het kanon bevond en 400 M. uit de schoots-
richting. Er werd op 3CC0 M. gevuurd en het vuur ging me
niets aan, zoodat ik mijn tijd verdeelde tusschen de krant en de
geluiden, die er te hooren vielen. En dat waren er vele. Ik maakte
er de kanonniers opmerkzaam op en na zorgvuldige waarneming
bleek, dat elk schot vier geluiden voortbracht, n 1. Ie een harde,
korte, venijnige knal, kort daarna gevolgd door 2°, het fluiten of
suizen van het projectiel, welk fluiten verder voort duurde onder
3°, een goedige knal, en afgesloten werd door 4de knal van
het springen van het projectiel.
Hoewel geen held in de ballistiek, maakte ik uit, dat het eerste
geluid door de kopgolf werd veroorzaakt en het derde geluid de
knal van het kanon moest zijn.
In de mess vertelde ik mijn wedervaren aan de anderen, maar
had bitter weinig succes. Niemand had ooit van de geluidgevende
kopgolf gehoord, voor een wetenschappelijk betoog, gesteld al, dat
ik het kon leveren, was het noch de tijd noch de plaats, dus
het eind was, dat aan mijn waarneming werd getwijfeld (om
het maar zacht uit te drukken.)
Om eerlijk te zijn moet hieraan worden toegevoegd, dat ik mijn
wetenschap omtrent de kopgolf van een infanterist kreeg. Een
gewezen leeraar aan de schietschool maakte mij opmerkzaam op
het verschijnsel bij het geweer- of karabijnschot en hij noemde het
geluid van de kopgolf een zweepslag. Het verschijnsel is bij vele
infanteristen bekend en een ieder, die eens in een waarnemingspost
plaats neemt, kan hooren, hoe elk schot twee knallen voortbrengt,
een korte venijnige zweepslag, dadelijk gevolgd door een veel
zwakker, dof geluid, dat ik altijd voor de knal van de karabijn
hield. De populaire verklaring, die mij gegeven werd, is deze,
dat een projectiel, dat zich door de lucht beweegt, met een snel
heid grooter dan die van het geluid, een kopgolf vormt, welke
door die groote snelheid zelf een geluid voortbrengt.
Met deze primitieve wetenschap toegerust stond ik. al gauw klaar
met de verklaring van de vier geluiden van het 10,5 cM L 35
kanon, want de V0, welke dit kanon aan het projectiel geeft, is
520 M.
648
