Maar nu lees ik in het Schweizerische Zeitschrift für Artillerie
und Genie van Maart 1917 onder „Das Ohr im Kriege" een nog
meer populaire verklaring van de geluidgevende kopgolf, n.l. deze:
„Geschoss und Knall treten zusammen aus dem Geschützrohr heraus,
jedes mit seiner Geschwindigkeit; bei Geschossen von massiger
Geschwindigkeit eilt somit der Schall dem Geschosse voraus und
triift am Ziele eher ein als dieses. Ebenso würde man nun im um-
gekehrten Falie, wo die Geschossgeschwindigkeit die normale Schall-
geschwindigkeit übersteigt, annehmen, dass der Schall hinter dem
Geschosse zurückbleibt. Das ist nun aber nicht der Fall: der Schall
1st so schlau, die sich ihm bietende Gelegenheit, schneller als durch
eigene Kraft vorwarts zu kommen, zu benutzen; er saust mit dem
Geschosse dahin. Es bildet sich eine besondere Art von Schallwelle,
die sogenannte Kopfwelle aus, die von dem Geschosse mitgenom-
men wird." m.a.w. de kopgolf is de door het projectiel meegevoerde
knal van het kanon. Maar dan zou ik in Batoe Djadjar verkeerd
hebben gehoord, want het 3e. geluid zou niet bestaan hebben,
althans niet als knal van het kanon.
Het geval leek mij interessant genoeg om het ter sprake te brengen.
Zou wellicht een der Lezers, die zich wel eens op het gebied der
ballistiek moet wagen, een eenvoudige verklaring kunnen geven?
D.
Door melk personeel dient in Dederlondscb-Indië een
eueniueele kustartillerie te morden bediend?
Vage geruchten omtrent het uitbreiden van de kustartillerie, welke
dan bediend zou worden door artillerie-officieren van de landmacht,
waarden rond. Het I.M.T. brengt op blz. 73 van het Januari- nummer
officieus (1) een bevestiging daarvan. Daar staat n.l Hij
bespreekt de schiettactiek en de hoogere leiding „bij kustartillerie,
„maar ruimt aan dit onderdeel van de havenverdediging een plaats
„in, die o.i. hooger is dan haar toekomt. Afgezien hiervan bevat
„het artikel tal van behartigingswaardige wenken, waarvan de
„lezing ten eerste wordt aanbevolen aan onze artilleristen, die
„ongetwijfeld binnen afzienbaren tijd meer dan tot nu toe zich
„met kustartilleriezaken zullen moeten bezighouden".
In het laatste ligt opgesloten, dat de overzichtschrijver aanneemt,
dat alle artillerie-officieren zich daarmede in de toekomst zullen
moeten bezighouden, en het dus kan voorkomen, dat een artillerist
in een kort tijdsverloop behalve voor veld- en vesting-artillerist ook
(1) De Redactie teekent hierbij aan, dat het hier bedoelde stuk, volstrekt
geen „officieus" karakter draagt.
649
I.M.T. 43 1917.