ruimte staan) persoonlijk de bewaking van het gevechtsveld ver
richt en zich daarin laat bijstaan door de door hem daarvoor aan
te wijzen officieren. Bovendien wordt in beginsel voor elke batterij
het gevechtsveld door den kapitein-batterijcommandant persoonlijk
bewaakt. „Aangezien de bewaking van de terreinstrook, waarin de
tegenstander is opgesteld of zich beweegt, niet altijd voldoende
verzekerd is uit de opstellingen der artillerie, zal deze dikwijls
doelmatig kunnen worden aangevuld door waarneming van uit een
andere richting".
Hierbij vergeleken is één luitenant voor een groep batterijen der
vestingartillerie niets.
De vuurleiding is bij de vestingartillerie geheel in handen van
sergeanten, die in verband met de opstelling hunner stukken als
regel niets van den vijand kunnen zien. Zij worden dan bijgestaan
door in de peil-waarnemingsposten geplaatste kanonniers-waarne
mers, aan wie is geleerd te melden, hoe de schoten vallen t. o. v.
een opgegeven punt. Men verwachtte nu, dat de vuurleiders aan
de hand van in bijzonderheden tredende schietregels op zuiver
mechanische wijze hunne batterijen zouden kunnen inschieten en
daarna het hun gestelde doel zouden kunnen bereiken. Hoezeer
gehamerd werd op eene automatische toepassing der schietregels,
blijkt wel hieruit, dat in 1915 vele z. g. vuurleiders onbekend
waren met zelfs de allereerste beginselen van het kaartlezen. Het
was hun nooit geleerd, noch op de kaderschool, noch bij de com
pagnie; het kwam niet voor bij de door hen toe te passen wijze
van vuren.
In de practijk ging alles niet zoo eenvoudig, ais men zich voor
stelde, want voor schieten is ook tactiek noodig, een schiettactiek.
Het is deze kunst van schieten, die van onze sergeanten, hoe ver
dienstelijk overigens niet kan worden verwacht. Hoezeer zij dit
zelf voelen, blijkt wel hieruit, dat zij voor hun schietexamen de
voorkeur geven aan een vuur met waarneming uit twee zijposten.
Van vuren met eigen waarneming moeten zij niets hebben. Zoolang
zij zelf niets zien, kunnen zij volstaan met mechanische toepassing
der schietregels. Mislukt het vuur, dan is de fout natuurlijk bij den
waarnemer. Maar zulk een vuur kan in werkelijkheid (niet op pa
pier) alleen onder zeer gunstige omstandigheden slagen, omdat een
mechanische schietmethode geen rekening houdt met tal van wis
selende factoren, welke veroorzaken, dat een vuurleider veel meer
1) Uit den mond van wijlen Z. E. den Luit-Generaal Michielsen ver
nam ik woorden van hoogen lof over de sergeanten der vestingartillerie-
665
