De Groote Manoeuvres in 1916 hebben zich gekenmerkt door
verbrokkeling van troepen. Het vooropgezette doel, waarom dit
geschiedde, kan buiten beschouwing blijven. Het gevolg is geweest
een reeks van min of meer onsamenhangende gevechten van kleinere
onderdeelen, zoodat het gebruik van artillerie in grooter verband tot
onzen spijt niet aan de orde is geweest.
Ik veronderstel, dat de geheele opzet en het verloop van de
manoeuvres den lezers in groote trekken bekend is, zoodat ik er
mij van ontslagen acht daar iets van te vermelden. De in het ge
vecht geworpen eenheden waren als regel niet grooter dan een
brigade. Hoe overigens de groepeering der stijdkrachten was, doet
weinig ter zake, noch welke redenen er toe geleid hebben de ar
tillerie over de gescheiden opereerende brigades te verdeelen, als
is geschied. Hoofdzaak is de wijze, waarop de artillerie door de
verschillende onderdeelen is gebruikt. De afzonderlijke gevechten
van die onderdeelen zal ik achtereenvolgens behandelen, daarbij
alle onnoodige détails weg'atende.
Van critiek op het tactisch gebruik der troepen in 't algemeen,
dieniet tot mijn competentie behoort, zal ik mij geheel onthouden.'
Behalve wannetr dit tactisch gebruik nauw verband houdt met
het gebruik der artillerie.
Het gebruik vau de arti lerie bij de IVe Br gade bij den aan
val op e Tjiherang pon ok steliing (pl. 48 aan den straatweg
Buitenzorg - Soekaboemi, Blad XV Residentie Batavia, zie ook
de schets). 22 September.
Op dtn 2.en September beschikt de 1V<= Brigade, die te Tjitjoeroeg
heeft gebivakkeerd, over 3 bataljons infant rie (IV, IX. XV), de 2e Af-
deeling veldartillerie (2 batterijen en andere hulpwapens.'
In den avond van den 2 e" September was door middel van of-
ficierspatrouilles o a. bericht ontvangen, dat Tjiherang pondok be
zet was door roode infanterie, B ntoeng pasir door 1 Bat. Inf. en 1
batterij artillerie.
Alvorens op den 22en het marschbevel uit te geven, wordt een
artillerieofficier onder dekking van een lavalerie-patrouille voor
uitgezonden, ter verkenning van het door de bevolking als karreweg
in gebruik zijnde rijp id Ha te Tjigombong-1 jisala la-Tjibadak ((zie
ook kaartoiad XIV), welke verkenning uitwees, dat alleen het ge
deelte tot Tjisalada geschikt was voor veldartillerie, het gedeelte
Tjisalada-Tjibadak 1 daarentegen niet, wegens den slechten toestand
van enkele bruggen.
810
