Uil de Prociijk.
Wenken, uragen en antwoorden op gebied nan militair Strafrecht.
Van verschillende zijden bereikten mij vragen omtrent de al dan
niet strafbaarheid van duelleeren, vragen, die alle gekleurd waren
met een tintje van actualiteit Het komt me voor, dat deze rubriek
geen gelegenheid moet bieden tot een debat over moreele of maat
schappelijke waardeering van het tweegevecht, en ik zal. me dan
ook bepalen met in het kort een overzicht te geven van de strafrech
telijke zijde der zaak.
Óp het oogenblik, dat dit geschreven wordt (December 1917) is
het duel op zich zelf niet strafbaar. Het Wetboek van Strafrecht
voor Europeanen en Inlanders in Ned.-lndië noemt het onderwerp
niet, evenmin als de Code Penal. In het begin van de 19e eeuw
werd dan ook b. v. in Frankrijk wel aangenomen, dat iemand, die
zijn tegenstander in een duel doodde, vrij uit moest gaan. In Holland
kwamen echter steeds de gevolgen van het duel voor straftoepassing
in aanmerking en al naar gelang de afloop en de voorwaarden
werden de bepalingen omtrent moord, doodslag of toebrengen van
kwetsuren toegepast. Het zou te ver voeren lang stil te staan bij
de verschillende juridische beschouwingen, die deze opvatting deel
den of bestreden. Er waren er, die in ieder „samentreffen" poging
tot moord zagen: er waren er, die spraken van verschoonbare
doodslag (art. 237 W. v S. v. E.), wanneer de overwinnaar eerst
zelf getroffen was, immers dan was tot de doodslag aanleiding
gegeven „door onmiddelijk voorafgegane zware slagen op geweld
dadigheden", of die algeheele straffeloosheid bepleitten, indien de
doodslag, kwetsuren en slagen op het oogenblik, dat ze gepleegd
werden „geboden werden door de nooddwang der wettige verdedi
ging van zich zelf" (art. 244 ibidem:. Hoever die meeningen uiteenlie
pen en bleven loopen. blijkt wel uit de omstandigheid, dat bij de
beraadslagingen over de Code Penal in 1810 een lid der wetgevende
commissie, Monseignat, verklaarde, dat met opzet geen bepalingen
omtrent het duel waren opgenomen, „omdat d wet geen rekening
mocht houden met een vooroordeel, als zoude iemands eer door
een tweegevecht kunnen worden hersteld" en daarnaast uit een (trou
wens alleen staande) beslissing van ons Hoog Militair Gerechtshof in
1893, dat verwonding in een tweegevecht toegebracht niet strafbaar
was.ómdat de wet niet over duel sprak.
Blijkbaar met de bedoeling aan die onzekerheid een eind te maken
40