ding meer afwisseling gebracht. In het Duitsche leger worden dan
de zgn. „Marketendeware" aangetrokken, waarvoor de verplegings-
officier zorg draagt.
Paul Schneider zegt dan ook zeer terecht op blz 30 van „Die
Verpflegung des Feldheeres":
„Die im Frieden gewohnte mannichfache Abwechslung in den
„Nahrungs und Genuszmitteln laszt sich im Felde nur erreichen, wenn
„der Kriegsschauplatz dazu die Mittel bietet.
„1st dies der Fall, so musz zur Hebung des Wohlbefindens und
„der Stimmung der d ruppen von jeder sich bietenden Gelegenheit
„ausgiebiger Gebrauch gemacht werden".
Vergelijken wij daarmede de in tarief 20 voorkomende schaftor-
den, dan kan men niet spreken van een eenvoudig samengesteld
menu. Nu verkeert ons leger, met zijne verschillende landaarden,
ten opzichte van de voeding in ongunstiger omstandigheden dan de
Europeesche legers, doch dat neemt niet weg, dat best met wat
minder kan worden volstaan. Een groote verscheidenheid van arti
kelen is oorzaak van het medevoeren van een grooten trein, het
geen de bewegelijkheid van de troepen schaadt, terwijl de distribu
tie lang duurt. Ook dit laatste is een factor, die m. i. niet uit het
oog mag werden verloren.
Een aardig staaltje van de vlugge wijze van fourageering in het
Duitsche leger las ik in „Als Adjutant durch Frankreich und Belgien"
door Otto von Gottberg. Een verplegingsofficier krijgt van zijn
bataljons-commandant opdracht om, toen het bataljon 's avonds te
Falkenberg, een plaatsje in den Elzas, aankwam, voor de verpleging
zorg te dragen. Het dorp was reeds door Beiersche troepen bezet,
en de verplegingsofficier tracht, overal informaties inwinnend, te
weten te komen, waar hij terecht moet. „Auf der schmalen Bürger-
„steigen drangten sich Bayern genug, aber esdauertéein Weilchen,
„bis ein Hauptmann sagen konnte, ob und wo „zu essen", also eine
„Verpflegungsstation zu finden sei. Dort stand ein Zug, aus dem
„Bayern Brote in einen Handkarren warfen. Zu futtern gab es also,
„aber nichts für uns. Der Hüter aller Schatze, ein Geheimrat der
„bayerischen Intendantur, wohnte im Hotel des Ortes, hiesz es. Zurück
„durch Dunkel, Wirrwarr und Larm. Der Bayer laszt sich erweichen,
„schreibt einen Zettel, aber sagt, die Uhr ziehendSie mussen eilen,
„denn meine Züge verlassen in zwanzig minuten den Bahnhof, der
„dann für Munitionstransporte frei bleibt." Wieder zurück. Ehe' der
„letzte Zug aus dem Bahnhof rollt, klatscht aus einen Wagen ein
„Fasz voll Pökelfleisch neben meine Brote."
74
