bezingen ouer Uelduersterkingskunsi
(met Fig. 1 t/m. 6).
A. Inleiding.
Veldversterkingskunst, d. i. de kunst om het gevechtsveld te
versterken, is een onderdeel der krijgswetenschap. Er is een
kenmerkend onderscheid tusschen deze en de technische weten
schappen. De theorie van de eerste is veel minder uitgebreid
en gemakkelijker te omvatten dan die van de laatste, die een
zware voorstudie eischen, doch kent men eenmaal de theorie der
techniek, dan is de praktijk een zuivere toepassing van het
geleerde en kan men alle voorkomende vraagstukken oplossen.
Volledige kennis van de theorie der krijgswetenschap waar
borgt echter nog in geenen deele de goede toepassing in de
praktijk. Dit verschil vindt zijn oorzaak daarin, dat bij de
oplossing van een technisch vraagstuk alle factoren, waarmede
rekening moet worden gehouden bekend zijn; terwijl dit bij de
krijgswetenschap geheel anders is. Die factoren zijn voor het
grootste deel niet of onvolledig bekend, de omstandigheden
kunnen wisselen met den dag, met het uur. Vele waarschijn
lijkheden kunnen van te voren worden overwogen en desbe
treffende plannen worden uitgewerkt, iedere mogelijkheid vooraf
onder de oogen te zien, is onmogelijk.
Vandaar, dat de juiste toepassing der verkregen theore
tische kennis, waarop het toch eigenlijk aankomt, hier zoo ui
terst moeilijk is en behalve routine, door vredesoefening ver
kregen, ook talent en aanleg eischt.
Dit geldt ook ten volle voor de veldversterkingskunst, die
in zijn toepassing dan ook moeilijker is dan de duurzame. De
duurzame werken toch zijn het resultaat van een vooraf be
studeerde, geheel uitgewerkte strategische mogelijkheid Vrijwel
alle factoren, waarmee bij den bouw rekening moeten worden
591