gehouden, zijn bekend en in alle rust en kalmte overwogen
(de queastie van verouderen, door vooruitgang der techniek,
staat hier natuurlijk buiten). De bouw van een fort wordt
plaats en doel ervan eenmaal vastgesteld— daardoor een zuiver
technisch vraagstuk. De aanleg van een versterkte stelling
daarentegen, daar, waar het verloop der oorlogsoperaties zulks
noodig maakt, in slechts oppervlakkig bekend terrein aan de
hand van een kaart op 150.000 met primitieve hulpmiddelen
en materialen binnen den kortst mogelijken tijd, dit stelt ge
heel andere en zwaardere eischen, aan wie daarmee belast
wordt.
En hier in Indië doen zich omstandigheden gelden, welke
die moeilijkheden verveelvuldigen, daar men te maken heeft:
1. met een dikwijls zeer onoverzichtelijk terrein, zwaar begroeid
en bergachtig,
2. met een groot gebrek aan de hulpbronnen, die een meer
ontwikkeld land bezit tot levering van alle benoodigde
materialen en gereedschappen,
3. met een weinig ontwikkeld stelsel van verkeerswegen
spoorwegen van geringe capaciteit, weinig verharde wegen,
weinig bruikbare waterwegen,
4. met onmogelijkheid om te kunnen rekenen op burgerwerk
krachten,
5. met het gemis aan behoorlijke gebouwen (woningen, pak
huizen enz.),
6. en niet in het minst met het gebrek aan deskundig technisch
lager personeel, voor uitvoering van allerlei werken.
Dit laatste bezwaar zal, zooals ik hoop, door invoering van
Eur. militie minder gevoeld worden.
Ik wil trachten deze bezwaren even in het juiste licht te
stellenStelt U voor, dat een eenigszins aanzienlijke troepenmacht
plotseling gedwongen is door het verloop der operatiën een
bepaalde lijn van weerstand in te nemen en misschien maanden
vast te houden. Men gaat op verkenning uit om de juiste
plaats der hoofdweerstandslijn te bepalenhier oerbosch, daar
ondoordringbaar doornig struikgewas of hooge alang-alang,
die alle uitzicht en overzicht verhinderen, diepe ravijnen, soms
moerassen, hooge beheerschende toppen in het voorterrein,
592
