het artillerievuur van den vijand en van het infanterie- en
mitrailleurvuur van de eigen partij. De stelling wordt daar
om thans bij voorkeur op de achterhelling gekozen (Hinter-
hangstellung, position de contre-pente), zooals de Duitsche
stelling bij de Chemin des Dames (Illustration, 10 November
1917zie ook Wetenschappelijke Bladen, Maart 1917). De vijand
is dan niet in de mogelijkheid de uitwerking van zijn vuur
op de loopgraven en hindernissen waar te nemen, behalve
door vliegtuigen. De aanvaller komt daardoor voor verrassin
gen te staan bij den stormaanval. Ook de hindernis ligt daarom
achter den kam. In dit verband is ook van belang het
artikel van Kolonel Schutstal van Woudenberg in het We-
tensch. Jaarbericht der I K. V., 1916, over bestrijkend infan-
terievuur.
De „Veldversterkingskunst" van Snijders, 7, vermeldt ook
reeds, dat een bolle helling van het voorterrein beter is dan
een holle (zie Fig. 4). In verband eindelijk met eene uniform-
kleur als die van het terrein vormt bovendien de aanvaller bij
deze keuze een beter zichtbare schijf tegen de lucht. De hoofd
reden voor deze opstelling is echter de noodzaak ertoe wegens
het machtige vijandelijke artillerievuur, terwijl zij mogelijk is
geworden door het groote afstootende vermogen van eigen
infanterie- en mitrailleurvuur, zooals boven reeds opgemerkt is.
De waarneming van den aanval zal zooveel mogelijk uit de
flank moeten geschieden en door vooruitgeschoven posten
met seingemeenschap. Er valt nog op te merken, dat gebrek
aan voldoende mitrailleurs bij den verdediger gecompenseerd
kan worden door meerdere hindernissen vóór de stelling en
dus niet tot een keuze van een hwl. met grooter schootsveld
behoeft te leiden.
Het boven behandelde terrein is veelal doorsneden door
ravijntjes, waarvan zooveel mogelijk partij wordt getrokken bij
keuze van de hwl op de achterhelling (zie fig. 5.).
4. Bergterrein (hier gewoonlijk zwaar begroeid, soms echter
zeer overzichtelijk, zooals in theetuinen).
Toppen en bergruggen hebben steeds een groote aantrek
kingskracht bezeten wegens het ruime uitzicht, terwijl de lange
steile helling als hindernis een gevoel van veiligheid geeft.
599
