echtelijke geheimen van hunne ouders bekend moeten worden
In ons vaderland de Minahasa zullen groote kinderen nooit
zoo te zamen met hunne ouders slapen.
Waarom wordt er onderscheid gemaakt tusschen getrouwde
Europeesche mindere militairen en niet Europeesche''.
Mijnheer de Voorzitter! Laat ik vooral uwe aandacht vesti
gen op het feit, dat een der voornaamste grieven van deze
Minahassische soldaten en hunne vrouwen zijn: niet alleen de
mindere soldij, maar vooral het gedwongen samen zijn van
verschillende huisgezinnen in een slaapzaal (chambree).'
Voor Europeanen, die niet in den vollen zin van het woord
zijn ingedrongen in het zieleleven van den Inlander, aan wien
een milieu als de nu bestaande toestand in de kazerne met de
daarin rondloopende vrouwen en kinderen, de gemengde lege
ring van getrouwden en ongetrouwden met haar funeste gevol
gen van overspel en twist, maar weinig aanstoot schijnt te
geven, moge de door mij hier voorgelezen passages uit die
brieven, een aanwijzing zijn, hoe de Inlandsche militairen en
hunne vrouwen en dochters voelen en denken.
Het zou een zeer groote onbillijkheid zijn, wanneer men uit
eenige plaats gehad hebbende gevallen een opvatting der zaak
als maatgevend ging nemen ten opzichte van de mentaliteit
der Inlanders (Javanen, Timoreezen, Amboneezen, Menadonee-
zen enz.) in het algemeen.
Men gaat den Nederlander toch niet meten naar het gehalte
van mannen en vrouwen bijv. uit de beruchte straten van
Amsterdam of Rotterdam?
Om op het in de aangehaalde passages uit brieven van Minahas
sische of Menadoneesche militairen geuite klachten terug te komen
In de tegenwoordige Indische kazerne heeft men te doen met het
resultaat van een verwordingsproces uitgeoefend op de zedelijk
heidsbegrippen van het individu, juist door het kazerneleven zelf.
Door mijn geboorte en ambtelijk verleden het zieleleven
van de Minahasabevolking in mijn vaderland de Minahasa
zeer van nabij kennende, zie ik hier het verschil en wel
ten gunste van den man en de vrouw, die nog niet losgerukt
zijn uit het negerie (beter gezegd) familieverband. Een ge
voel van diepen weemoed overviel me telkens, toen in eenige
vergaderingen der Perserikatan-Minahasa hier op Java gehou
den, ik die Minahassische vrouwen zelf ver van haar geliefd
vaderland, de Minahasa met haar vriendelijke landauwen en
dorpen, over haar deerniswekkenden toestand in de kazerne
hoorde klagen, waarbij zij dan, vergeleken den onbezorgden tijd
van haar meisjesleven, in de reine atmospheer van de Minahas
sische dorpen.
643
