onafhankelijk verklaren van de Philippijnen komen, dan zal
daarmee de kans op conflicten wel belangrijk verminderen,
doch dan blijven toch altijd nog de handelsbelangen. Nu is het
echter ook niet onmogelijk, dat Japan zeer weinig voelt voor
een strijd met het ter zee zeer machtige Amerika en dat het
daarom genegen is eventueele moeilijkheden door onderhande
lingen uit den weg te ruimen, om zoodoende sterk te blijven
tegenover de andere in Oost-Azië ageerende mogendheden.
Dat de kans op een conflict tusschen Australië en Japan zeer
groot na de redevoering van Mr. Hughes, zou men haast zeg
gen onvermijdelijk is, werd in het voorgaande reeds gezegd
terwijl de positie, die Japan zich ongetwijfeld door de inter
ventie in Siberië zal weten te verwerven, het eveneens noodig
zal kunnen maken, dat de andere Mogendheden voor hun een
maal verkregen rechten opkomen.
Ten slotte blijft de nog steeds voortdurende burgeroorlog in
China een groot gevaar voor den vrede in Oost-Azië. Japan
heeft aldaar reeds groote handelsbelangen en kan op den duur
niet toestaan, dat deze daardoor ernstig benadeeld worden. „De
geringste stoornis in China slaat onmiddellijk op Japan terug",
zegt Burggraaf lshii. Waar nu die handels-en speciale belangen
door de verschillende verdragen zijn erkend, is het gansch en
al niet onmogelijk, dat Japan tot bescherming daarvan maat
regelen neemt, die zeer ten nadeele van de andere mogendheden
zouden zijn. Dat deze door Japan zijn overwogen en reeds
gedeeltelijk tot uitvoering gebracht, werd in het voorgaande reeds
voldoende uiteengezet.
Welk gevaar loopt nu Nederlandsch-lndië?
a. Ingeval van een conflict tusschen Japan en een der in het
voorgaande genoemde Mogendheden,
b. Ten aanzien van de Japansche expansie.
ad. a. Welke mogendheden in den Stillen Oceaan ook met
elkaar in strijd mogen komen, als zeker kan worden aangenomen,
dat onze koloniën daarin min of meer betrokken zullen worden
ten gevolge van de ligging ten opzichte van de oorlogvoeren
den. In een strijd tusschen Amerika en Japan zal, door de
l'gging der Amerikaansche vlootstations, het gevaar voor neu-
699
