De opgave deelde ik den oudste schriftelijk mede om bij
de besprekingen geen tijd te verliezen.
Twee dagen vóór den. voor doorloopend, vastgestelden dag
der bespreking van hei werk moest dit door den zorg van
dien oudste bij mij thuis worden ingeleverd. In deze twee
dagen las ik het werk door, stelde er vragen bij (de man drukt
zich dikwerf niet erg gelukkig uit), kantteekeningen, opmerkingen,
verwees naar artikelen der reglementen ter aanvulling; in't kort:
.ieders werk werd met zorg behandeld en kreeg een goede
beurt. Dit is een onafwijsbare eisch, om den man te laten zien,
dat zijn werk niet vergeefs is gemaakt, doch de volle attentie
van den officier heeft
De eerste graad was het opgeven van enkelvoudige artikelen
uit de reglementen gegrepen. Het was mij onverschillig, of
zij die artikelen copiëerden, mits zij altijd in margine er bij
schreven, waar zij hunne wijsheid hadden opgedaan.
De tweede graad vormde reeds een eenvoudige combinatie
van artikelen uit hetzelfde reglement. De man moest nu een
begin maken met het zoeken, zij het ook uit hetzelfde boekje.
Langzamerhand ging ik verder en besloot met vragen, die
slechts beantwoord konden worden door verschillende voor
schriften te raadplegen. Mijn bedoeling daarmede was, dat de
betere elementen hunne eigen gedachten gingen ontwikkelen.
Ik spreek hier over de betere elementenallen doorliepen echter
hetzelfde proces, maar de kundige militairen moesten naar voren
treden om die te ontdekken en afzonderlijk verder op te leiden.
De keuze van de indeeling der stof is natuurlijk zeer indi
vidueel, maar steeds moet bronvermelding geëischt worden.
Op deze wijze bleven de gegradueerden niet alleen op de
hoogte van hunne reglementen, maar werden zij ook wegwijs
in die boekjes; zij begrepen langzamerhand den samenhang,
terwijl hun kijk op de zaken breeder werd.
thans het gewichtigste deel, de bijeenkomst tot bespreking!
Men merke reeds aanstonds op, dat ik opzettelijk het begrip
„theorie" heb laten vervallen; het begrip alleen doet reeds
geeuwen.
Bij de bespreking werd ieders werk stuk voor stuk behandeld,
aanvangende met de uitwerking der opgaven, welke het meeste
aanleiding gaf tot opmerkingen, als regel dus niet die van den
slimste. De bespreking moet immer worden voorafgegaan door
een woord van waardeering zooveel mogelijk door een com
plimentje; de kritiek, waartoe men allengs overgaat, moet steeds
gebaseerd zijn op welwillendheid en steeds opbouwend zijn. Men
vergete nooit, dat de man er zijn best op gedaan heeft, doch
vaak niet anders kan of verkeerde inzichten heeft.
735
