Het gevolg is, dat de Indische leerlingen niet alleen over
veel minder tijd voor eigen studie dan hun Nederlandsche ka
meraden beschikken, maar ook, dat zij van dien korteren tijd
maar een deel kunnen besteden aan eigenlijke militaire vakken,
die voor het doel hunner opleiding van het meeste belang zijn,
nl. strategie, tactiek, krijgsgeschiedenis en stafdienst.
Taallessen inzonderheid eischten veel voorbereiding van de
leerlingen, voora! wanneer het eene taal als het Javaansch geldt,
welke, behoudens eene enkele uitzondering, voor ailen geheel
nieuw is. Het gevolg is, dat de eigenlijke militaire vakstudie
lijdt onder de studie der Indologische vakken en omgekeerd
de uitkomsten var. het aan de H. K. S. gegeven onderwijs in
Javaansch en Ma'eisch zijn hiervan een sprekend bewijs. Hetgeen
onze groote oefeningen leeren omtrent de uitkomsten van het zui
ver krijgskundige onderwijs, laat ik hier liever in het midden.
Het zou dus een punt van overweging kunnen uitmaken om
ten behoeve van het onderwijs in de Indologische vakken den
cursus van de H. K. S met eenige maanden te verlengen, indien
niet eene nadere beschouwing leerde, dat kennis van althans
de meeste dezer vakken niet tot de officieren van den generalen
staf beperkt moet blijven en evenmin behoort tot eene vorming
in algemeen krijgskundige richting.
Het grootste gedeelte van onze Inlandsche militaren zijn ge
boren Javanen, derhalve is kennis van het Javaansch voor hunne
onderwijzers, dat zijn de officieren en de onderofficieren, on
misbaar en ik heb het altijd als iets heel merkwaardigs be
schouwd, dat het legerbestuur de kennis van die taal niet
voor de troepenofficieren, althans voor die bij de depot's ver
plicht gesteld heeft; de bruikbaarheid van den Javaanschen
militair en daarmede van ons geheele leger, had er werkelijk
veel door gewonnen. Komt het eenmaal tot invoering van dienst
plicht onder de inheemsche bevolking op Java, dan is het
uitsluitende gebruik van het Javaansch bij de opleiding nood
zakelijker dan ooit, omdat de dienstplichtigen veel korter dan
de vrijwillig dienenden onder de wapens blijven.
Naast Javanen dienen in ons leger een aantal militairen van
verschillende andere landaarden, w. o. de Menadoneezen het
talrijkst vertegenwoordigd zijn. Het zou voorloopig te veel
766
