Voorts wordt de horizontale component van L, L sin», niet in
evenwicht gehouden en zal deze dus een sideslip veroorzaken
wanneer dit plaats heeft, en ook niet eerder, zullen klaarblijkelijk
herstellende koppels optreden, welke de machine in evenwicht op
de grondlijn zullen trachten terug te brengen.
De verticale en horizontale component van L zijn duidelijkheids
halve afzonderlijk beschouwd geworden. In werkeiijkheid zal het
toestel zich in de richting R bewegen.
De lezing van het ongeval van den onderluitenant Mosselman is
onjuist, daar deze mij de volgende verklaring heeft gegevende
motor werkte niet meer goed; door normaal te landen in zweef
vlucht vreesde ik in het publiek terecht te komen, daarom heb ik
het toestel loodrecht naar den grond gericht.
De raadgevingen aan het slot van de beschouwingen van T. heb
ben mij hoogelijk verbaasd; indien deze raadgevingen door iemand
opgevolgd zouden worden, zouden ongelukken er het gevolg van zijn.
Schrijver geeft den raad ten eerste om altijd indachtig te zijn niet
steeds als eerste beweging het toestel met den neus naar beneden te
richten, doch integendeel op te richten en ten tweede in alle
bochten steeds flink naar binnen over te hellen.
Omtrent den raad ad 1 moet ik opmerken, dat hij geheel in strijd.
is met alle praktijk; het doel van het den neus naar den grond
richten, is verkrijgen van meerdere snelheid; in de lucht is snelheid
alles, is deze verloren, dan is alles verloren, tenzij men hoog genoeg
is om door den val weder voldoende snelheid te verkrijgen in de
richting van de as van het toestel en daardoor weder in staat wordt
gesteld het toestel bestuurbaar en in zijn macht te krijgen.
Leerlingen wordt steeds ingeprent: denk om snelheid, richt het
toestel, indien iets vreemds mocht gebeuren, onmiddellijk voor zoo
veel noodig met den neus naar de aarde, maar tracht nooit als
eerste beweging het toestel op te richten; als regel is bij het laatste
een val het onvermijdelijke gevolg.
De helling in een bocht aan te nemen is geheel een zaak van gevoel
en afhankelijk van den straal der bocht; het is daarom verkeerd om
a priori aan te raden in een bocht maar flink naar binnen te hellen.
Ten bewijze hiervan zal ik in het kort trachten duidelijk te ma
ken, wat er bij het maken van een bocht moet gebeuren en waarop
men dan zooal te letten heeft; men zal dan inzien, dat deze zaak
niet zoo eenvoudig is, als zij oogenschijnlijk wel lijkt en een ver
klaring kunnen vinden voor het feit, dat juist de meeste ongelukken
zullen voorkomen bij het maken van kleine bochten.
138
