de Practijk.
Oüer oriënteeren en nog mat.
(met 3 figuren).
Oriënteeren den weg naar 't Oosten zoeken (niet, zooals Colum
bus deed, die daarvoor naar het westen ging) sedert door het in
gebruik raken van het kompas geworden een zoeken van de noord
richting: 't klinkt zoo eenvoudig, maar elk militair weetlm Kriege
ist Alles einfach, aber das Einfache ist schwer.
Nu is elk begrip betrekkelijk; zoo ook gelukkig hier. Die moei
lijkheid is dan ook niet het aanleeren van allerlei geleerdheid, maar
slechts het verwerken en begrijpen van wat uitgelegd wordt Wat
toch niet te veel geëischt is.
„Maar dan weet iedereen althans die het b e h o o r t te weten
hoe zich te oriënteeren, want ieder heeft het geleerd." ja, als dat
waar was, kan het onderstaande wel in de pen blijven Laat ons
echter eens nagaan, waaruit die leercursus dan bestaat.
In elk velddienstvoorschrift komen enkele wenken voor omtrent
oriënteeren. Daarin staat veel te weinig, maar ook weer te veel.
Te veel want bijna onmiddellijk wordt overgesprongen naar het
geval, dat een kompas ons niet helpen kan, omdat het nacht is
(en er blijkbaar geen lucifers zijn). Dan oriënteere men zich met
behulp van bekende sterrebeelden. De toelichting bij de plaatjes
(die, tien tegen één, den oningewijde een verkeerd denkbeeld geven)
is, evenals die plaatjes, betrekkei ij k juist, maar zoo, dat deze
er in de praktijk niets aan heeft, terwijl ze voor den ingewijde
niet noodig is. Hij kan het net zoo goed zonder die theorie.
Dit wat de „schriftelijke" opleiding betreft. Nu de „mondelinge".
Allereerst komt dan het inwijden in de geheimen van het kompas.
Laat ons, voor we verder gaan, vaststellen, dat het kompas, dat
althans vóór 1914, na dien tijd zal wel niets veranderd zijn aan
het kader in handen gegeven wordt, absoluut ondeugdelijk is.
Ik heb hier geen prijslijst van het materieel der artillerie en weet
niet, wat het kost: als er echter voor dat bedrag niets beters te
krijgen is, moet men maar een duurder nemen. De grootste fout
is, dat de as van de stift niet van roestvrij metaal gemaakt is en
dat in de tropen!
Een roestige as en de punt daarvan onzichtbaar onder het agaat
hoedje, men kan zich voorstellen, wat dat wordt. Als ik mij goed
herinner, is ook de arrêteerinrichting niet automatisch, wat trouwens
meestal zoo is, wanneer geen deksel het kompas beschermt; daarbij
151
