In verband hiermede moet de juistheid van de door mij berekende
zetmeelwaarde van 10.2 voor Indisch gras, van 70.6 voor gaba als
padi toegediend en van 63.7 voor gaba als zoodanig verstrekt,
onder zekere reserve worden aanvaard.
Ons leger verkeert dan ook vergeleken met andere legers in
den uitzonderingstoestand, dat de verteerbaarheid van de beide voor
name voedermiddelen voor de paarden niet behoorlijk is vastge
steld. Al onze becijferingen geven dan ook slechts benaderingswaar
den. Daar ook voor zoover mij bekend in Europa de verteerbaar
heid van gaba niet is bepaald (dit voedermiddel komt in geen en
kele Europeesche tabel voor en wordt zeer geringschattend en
slechts terloops in de boeken over voederleer behandeld), is het nood
zakelijk, dat die zoo spoedig mogelijk worde bepaald. Mocht daarvoor
in Indië geen gelegenheid zijn, dan ware de hulp in te roepen van
een Europeesch proefstation, dat zich met dergelijke aangelegenheden
inlaat. De verteerbaarheid van gras zou aan de hand van de hier
genomen proeven dan desnoods kunnen worden berekend. Beter ware
het echter ook die afzonderlijk te bepalen. Dit zou in elk geval hier
moeten geschieden.
Wanneer hieronder bij de bespreking van enkele voedermiddelen,
welke gaba kunnen vervangen, de verhouding wordt aangegeven,
waarin dit zou moeten plaatsvinden, dan is dit dus niet gebaseerd
op zuiver wetenschappelijke grondslagen, noch uitsluitend op de
door mij berekende zetmeelwaarde van gaba, want die zou tot de
conclusie voeren, dat dit graanvoer een hoogere voedingswaarde
heeft dan haver, een uitspraak, die de practijk tot heden niet heeft
bevestigd. Het tegendeel is waar.
De graansoorten, welke voor geheele of gedeeltelijke vervanging
van gaba in aanmerking komen, zijn haver, gerst en mais Hiervan
wordt slechts het laatste in aanzienlijke hoeveelheden in Indië geteeld.
Haver. Behalve op het Idjenplateau wordt, voor zoover mij
bekend, deze bij uitstek voor paardenvoer geschikte graansoort op
Java niet gekweekt dan misschien hier en daar uit liefhebberij in
kleine hoeveelheden. Uit den aard der zaak kan het de gaba ten
volle vervangen. Afgaande op de ervaringen met Australische haver
bij officierspaarden en racepaarden opgedaan zal dit dienen te
geschieden in eene verhouding van 1 K. G. tegen ih P/4 K, G. gaba.
Merkwaardig is, dat men vroeger meende, dat haver in subtropisch
en tropische landen minder geschikt was, omdat ze te exciteerend
241
