derofficieren worden geschilderd als bijzonder goede soldaten. De
jongeren, eerst betrekkelijk kort aangesteld, waren bij de manschap
pen weinig bemind, omdat zij zich te veel inbeeldden en meenden
bijna onophoudelijk aanmerkingen te moeten maken. Eveneens waren
de oudere officieren in hooge mate geacht en bemind wegens hun
kunde en ervaring, terwijl de jonge officieren als dikwijls be
denkelijk onervaren werden beschreven, ook door hun eigen on
dergeschikten.
De discipline zou in het Engelsche leger buitengewoon streng
zijn, volgens oude Territorials strenger dan zij in 't Duitsche
leger zijn kan, eene bewering, welke mij hoogst onwaarschijn
lijk voorkomt. De briefcensuur was buitengewoon strengde
strengste bevelen werden uitgevaardigd en telkens herhaald om
een volmaakt stilzwijgen over legerzaken in acht te nemen. Er
gingen verhalen, dat infanteristen, welke aan artilleristen ge
vraagd hadden, waar hun batterijen lagen, voor den krijgsraad
waren gedaagd.
In het door ons bezochte krijgsgevangenenkamp werden ons ook
vertoond ettelijke modellen op kleine schaal van de z. g. tanks,
welke modellen vervaardigd waren naar aanleiding van verkla
ringen van krijgsgevangenen en van eigen soldaten. Het was
toen in den tijd, dat de tanks nog niet lang te voren hun eerste
optreden hadden gemaakt; er zijn sedert echter reeds zooveel be
schrijvingen van deze pantserkasten gekomen, dat ik mijn aantee-
kenningen over vorm en bewapening voor dit zooveel later ver
schijnend artikel gevoegelijk kan laten rusten.
Het aanvankelijk door de tanks behaalde succes werd toege
schreven aan het moment der verrassing bij hun eerste optreden.
Overigens werd er.in November 1916 aan Duitsche zijde weinig
meer van verwacht. Een Duitsch generaal zei er van tegen mij „Die
Tanks haben sich blamiert". Zij zijn in den loop van 1917 weer
opgetreden, nu in groote eskaders bij elkaar (op een punt vóór den
Chemin des Dames zag ik er verscheidene bijeen aan flarden ge
schoten liggen), maar het gehoopte succes is ook bij dit nieuwe
optreden uitgebleven. In November 1916 was het oordeel der ge
vangen genomen Engelschen zelf zeer verschillend. Sommigen
verwachtten er nog veel van, anderen en wat wel teekenend
was, speciaal zij, die tot de bediening ervan behoord hadden lieten
er zich zeer ongunstig over uit, noemden ze „deathtraps" of zeiden,
zooals van één man uit een tank werd aangeteekend„Common
sense ought to tell anybody that it is rot".
294
