gevallen gebruike men de niet met veldzakken belaste militairen als
patrouilles, ordonnans, éclaireur, enzwant alleen zij zullen in
staat zijn c q. looppas te doen, zonder zich te overspannen.
De draagwijze der geweren worde steeds vrij gelaten.
Elk commando dienaangaande brengt den man spoediger in de
derde periode, terwijl voorts, wat voor den een het gemakkelijkst
is, lang niet voor den ander geldt.
XII. Nachtmarschen.
Ook deze vormen in de meeste gevallen een noodzakelijk kwaad,
doch zijn, vooral bij de tegenwoordige wijze van oorlogvoering,
beslist niet te vermijden
Nachtmarschen zijn vermoeiender dan die overdag, wijl:
a. het gebrek aan voldoende rust en slaap zich al spoedig doet
gevoelen; hieraan is gedeeltelijk te gemoet te komen, door er voor
zorg te dragen, dat te voren behoorlijk gerust en geslapen wordt.
b. het marschautomatisme veel geringer is dan overdag; in een
donkeren nacht, vooral bij marschen op slechte wegen, is de man
tot voortdurend opletten gedwongen; hij kan zijn beenen niet neer
zetten zonder de noodige attentie; hij stoot zijn huurlieden en
wordt door dezen gestooten; zijn hersens zijn voortdurend in wer
king, waardoor algeheele vermoeienis spoediger intreedt. Het z.g.
„hokken" der colonne zal vermoeiender werken dan overdag. Men
moet daarom de afstanden in de colonne eer vermeerderen dan
verminderen, waarbij tegen afdwalen moet worden gewaakt. (Ten
overvloede zij er op gewezen, dat hier geen tactische afstanden
zijn bedoeld; zie hiervoor V.V. 83 (8), 160 (i), 165 (U en (2), 178 (1), (2)
en (5)]. Vandaar dat een „zoo dicht opsluiten, dat geen gevaar
voor afdwalen bestaat" [V.V. 72 (2)] n.m.m. de verkeerde methode
is. Beter is, het laatste zinsdeel van 72 (2) toe te passen en, om
afdwalen te voorkomen, van verbindingsrotten gebruik te maken,
doch de marscha/standen (zie VII) in geen geval te vermind ren,
doch te vermeerderen. Gezien het vermelde in 72(1) is trouwens
de aanvang van 83(8) (tot de komma) niet al te helder.
XIII. Muziek, trom, zang, in of uit den pas.
Muziek en trom maken het marcheeren gemakkelijk, wijl ze
het automatisme bevorderen en alzoo de hersenvermoeienis vermin
deren. (Vgl. het walsen, steppen enz., dat men zonder muziek
niet lang zou kur.nen volhouden). Toch is ook deze regel niet
324
