een vereeniging tot onderlingen steun met uitkeeringen als de P.M.
wenschte op te richten. Eenige berekening ter zake had hij niet
gemaakt en eenig begrip van de financiëele consequenties bleek
hij evenmin te hebben. Verder zou de bond actie voeren tot
positieverbetering niet alleen, maar ook, tot verhooging van
het moreele peil, terwijl zij in niemands gareel zou loopen. Daar
mee was evenwel reeds dadelijk de omstandigheid in strijd, dat
Soedarsono beadviseerd werd door een Eur. korporaal, een Solda-
tenbonder. Inlusschen, de firanciëele plichten bleken voor Kromo
een bezwaar.
Ten slotte trachtte nog de Soldatenbond zieltjes te winnen
daarbij stuitte men op een krachtige oppositie in eigen boezem. De
groote meerderheid, die alleen positieverbetering beoogde, wenschte
bij hunne actie geen niet-Eur. Brandsteder en het Soerabajaasch
Hoofdbestuur hadden evenwel verder reikende idealen, waarbij de
steun, althans de onzijdigheid der niet-Eur., onmisbaar was en zoo
dreven laatstgenoemden hun zin door. Intusschen, de oogst was
gering: zoo traden te Meester Cornelis 35 niet-Eur., in hoofdzaak
van de compagnie van den afdeelingsvoorzitter, tot den Bond toe,
die echter op de volgende vergadering allen ontbraken en geen ver
dere blijken van belangstelling meer gaven.
De meening is geuit, dat de invoering der Inl. militie een gevaar
zal opleveren voor het Nederlandsche gezag, dat die miliciens een
instrument zullen worden in handen van volksmenners. Stemt de
ondervinding der Franschen met hun militie in Afrika, gerecruteerd
uit eene krijgshaftige, fanatieke en gedeeltelijk pas onderworpen be
volking, reeds hoopvol, waar geen nationaal bewustzijn bestaat en
de strijdende Islam weinig kans heeft in de kazerne, wordt ver
meend, dat geen redenen tot ongerustheid aanwezig zijn, ethische
overwegingen nog buiten beschouwing gelaten.
Nochtans zal waakzaamheid ten allen tijde geboden zijn en is
ter zake Lord Roberts' boek over the Great Mutiny zeer leerzaam.
Daar toch lezen we, hoe kolonels, toen zij order kregen hun Sepoy-
regimenten te ontwapenen, bezwoeren die bevelen in te trekken.
Zij stonden absoluut voor de loyauteit van hun corps in, maar
moesten den volgenden dag voor hun leven rijden. Ons officiers
corps kan er echter met trots op wijzen, dat het nimmer de voeling
met de troep zoodanig verloor, dat dergelijke toestanden bij ons
mogelijk worden.
De verhandeling over den bruinen broeder hiermee afsluitend
meen ik te mogen concludeeren,
421
