„Dat we ons voor anderen opofferen, blijkt: wanneer we ons
„land zelf aanschouwen, dat arm en van vooruitgang
„verstoken is, dat zijn zonen verliest, dat slechts militairen
„fabriceert, dat zijn door 't Minahassavolk hooggeschatte dochters
„vernederd ziet".
„Wanneer de toestand van ons militairen van verbeteringen
„verstoken blijft, stel ik der vergadering voor een motie voor de
„stopzetting der werving in de Minahassa, in te dienen".
Uit eene andere toespraak ter zelfder vergadering gehouden,
lezen we het volgende:
„Ik sprak hierboven van eenige schuld onzerzijds bedreven
„tegenover onze vrouwen. Ik bedoel daarmede, dat wij haar,
„door ons doen en laten, door lieve woorden, aan ons hebben
Jgehecht en hierdoor haar tevens hebben gedoemd in hetzelfde
„lot met ons te deelen in de tangsi.
„Daarom durf ik ook te zeggen, dat het niet geheel onze
„schuld is, dat wij gezondigd hebben tegenover onze vrouwen.
„Het Gouvernement heeft hier schuld. Het Gouvernement, dat te
„zorgen heeft voor ons en ons gezin.
„Men zegt o.a., dat de Minahassa soldaten bruikbare elementen
„zijn in het leger en goed voldoen bij:
„Schermen, hardloopen, granaat werpen, cavalerie, artillerie,
„marine, gewapende politie.
„Daarom ook durven de Minahassers, voor zij zich voor het
„leger enz. verbinden, te huwen om daarna met hunne echlge-
„nooten hun geboorteland te verlaten, denkende een beter lot
„te vinden en denkende, dat zij (waar wij ons als militair op
„hetzelfde peil kunnen stellen als de Europeaan) dezelfde be
handeling zullen genieten als bedoelde Europeesche mindere
„militairen.
„In de Minahassa hebben de vrouwen uit 't volk een beter
„lot dan hier als soldatenvrouw in de kazerne, waar zij nog
„minder zijn dan Javaansche concubines van den Europeeschen
„soldaat. Voor deze concubines toch worden slaapgelegenheden
„gereserveerd van alle zijden beschut (al was het ook slechts
„door zeilen), terwijl wij Minahassers met onze vrouwen al dan
„niet gehuwd, ons tevreden moeten stellen met één slaapplaats
„op de planken naast elkander (soms naast niet gehuwden)
„zonder eenige beschutting of iets dergelijks.
„De meeste kwesties ontstaan in de kazernes door vrouwen.
„Daarom moeten de vrouwen uit de kazernes. De gehuwden
„moeten buiten wonen, gelijk thans voor de gehuwde Europee-
„sche militairen is bepaald.
„Als het zoo blijft, dan verzoeken wij de werving van Mina-
„hassa-jongelieden ten behoeve van leger vloot en gewapende
„politie te staken.
711
