vijand bemerkt, doch de vergiftige ook, omdat zij bijna alle een
prikkelende werking op de slijmvliezen van neus, keel of oogen
uitoefenen en dit is natuurlijk een waarschuwing om de gasmaskers
op te zetten. Verrassing is dus een hoofdfactor bij de aanwending,
wil men den vijand verliezen bezorgen. In het laatst van den oor
log werd op dit gebied wederom een stap vooruit gemaakt door
de ontdekking van het z. g. mosterdgas een vloeistof met een hoog
kookpunt (217°), wier opvallende eigenschap is, dat het ontwikkelde
gas geen onmiddellijk effect heeft op oogen en longen en de ge
volgen zich pas eenige uren later beginnen te verioonen. Dan
blijkt maar al te vaak, hoe niettemin de uitwerking van doodelijken
aard kan zijn; het tast de keel, de longen en de oogen aan en
zelfs een korte blootstelling aan het gas kan tijdelijke blindheid
veroorzaken. Bovendien geeft het aanleiding tot ontsteking en blaar-
vorming van de huid, vooral als druppeltjes van het vocht op
het lichaam zijn gespat; ook hier openbaren de verschijnselen zich
eenige uren later. Men voelt het gevaar, dat in de aanwending van
dit gas gelegen is; doordat men er geen hinderlijk effect van
bemerkt, is men geneigd geen gasmasker op te zetten. Toch is dit
onverwijld noodzakelijk, zoodra men het gas ruikt, dat gelukkig
herkenbaar is aan een duidelijke mosterd- of knoflookachtige lucht.
Mosterdgas is het meest hardnekkige van alle in gebruik zijnde
gassen. De vloeistof kan op den grond, waarop zij gespat is, dagen
lang blijven liggen en gas afgeven, vooral als de grond door graven
omgewoeld wordt. Zij blijft lang intact bij koud weer; de warme
zonnestralen en de wind werken een snellere verdamping in de
hand, terwijl zij door hevige regens weggespoeld wordt.
De Duitschers gebruikten in dezen oorlog diverse soorten van
giftige gassen, welke echter terug te brengen zijn tot 3 hoofdsoorten,
n. 1. groenkruis, blauwkruis en geelkruis, zoo genoemd naar een
overeenkomstig teeken ter herkenning op den granaat geschilderd.
a.groenkruisgranaten bevatten stoffen, die zoowel traanverwekkend
als giftig zijn; zij zijn onmiddellijk herkenbaar aan den stank en
prikkelende werking op neus en keel. Het gas is niet of weinig
bestand tegen blootstelling in de open lucht.
b. blauwkruisgranaten bevatten stoffen, die niezen en in sterke
concentraties hevige aandoening van neus en keel veroorzaken.
Het gas is minder giftig, doch moeilijk door maskers te binden;
men hoopte, dat het daardoor den vijand zou noodzaken de
maskers af te zetten, om welke reden het tegelijk met het veel
giftiger groenkruisgas werd verschoten.
119
1. M. T. 8, 1020.
