c. geelkruisgranaten bevatten het reeds bovenbesproken mosterdgas.
De Franscnen hebben eveneens 3 soorten gasgranaten (obus
spéciaux):
1. gevuld met giftgassen (obus toxiques),
2. gevuld met giftige en traanwekkende gassen (obus toxiques-
lacrymogènes),
3 gevuld met alleen traanwekkende gassen (obus lacrymogènes).
De werking van de eerste soort verdwijnt spoedig; die van de
beide andere, die normaal in den vloeibaren toestand verkeeren,
kan verscheidene dagen duren. Om een idéé te geven van de wer
kingsradius dezer granaten moge dienen, dat de afmetingen van
de wolk der explosie bedragen:
Voor de obus toxique van 75 m. M. 16 M3.
155 1G00 M3.
De gaswolk is effectief over 50 M voor de 75 m.M. en over 100
M. voor de 155 mM; door de obus tox.-lacr. en lacr. wordt door
de druppeltjes eene oppervlakte van 5 M2. voor de 75 m.M. en van
£0 M2 voor de 155 m.M. besproeid.
De door de Engelschen gebezigde soorten van giftgassen zijn mij
niet bekend; zij beschikten echter ook over een granaat met mos
terdgas, de z. g. B B. granaat.
Wijze van aanwending
Het is van algemeene bekendheid, hoe in den beginne het gift-
gas ontwikkeld werd uit cijlinders, waarin het zich in samenge-
persten of vloeibaren toesiand bevond. Deze cijlinders werden in
de voorste loopgraven opgesteld; door middel van buigzame pijpen
met mondstuk en kraan kon het gas dan over de borstwering heen
ontsnappen. De nadeelen van deze methode wezen zich spoedig
uit en zijn de volgende:
In de eerste plaats is men geheel afhankelijk van de windrichting
en snelheid en dit maakt, dat men bij een van te voren opgezet
offensief nooit vast op den gasaanval kan rekenen, omdat de
windfactor onzeker blijft. Neemt men aan, dat de windsnelheid
buiten beschouwing latende een gasaanval kan plaats vinden,
als de wind recht naar den vijand toe is, of in maximum onder
een hoek van 45° naar zijn linies waait, dan is van het geheele
kompasrooster slechts 90° of '/4 geschikt als windrichting, dus de
kans 1 op 4, dat men den goeden wind treft, een verhouding, die
wellicht vermeerderd kan worden door een tijd uit te zoeken, dat
een bepaalde windrichting domineert. Hier in Indië heeft men vrij
regelmatige winden en is de kans dus iets minder gewaagd.
120
