Ad. a. Het eerste geschiedt door middel van korte beschieting
met artillerie of mijn werpers, waarbij verrassing op den voorgrond
moet staan. Dus plotseling en tegelijk beginnen met een groot aan
tal vuurmonden, alle gericht op een klein doel, zoodat een sterke
gasconcentratie verkregen wordt. Dergelijke bombardementen wor
den gewoonlijk gericht tegen batterijen, vermoedelijke bivakplaatsen,
stafkwartieren, enz. Vooral hier in Indië, waar de troepen als regel
gelegerd zijn in langs den weg gelegen kampongs, leenen deze zich
uitstekend om op grooten afstand zoo nu en dan eens met gas-
granaten onder vuur genomen te worden.
Ad. b. Hiervoor zijn beschietingen van langeren duur noodzakelijk.
De dichtheid van het gas behoeft niet zoo hoog te worden opge
voerd en tnen kan volstaan met enkele vuurmonden of batterijen
hiervoor aan te wijzen. Deze beschietingen strekken zich dikwijls
over grooten afstand uit en maken tegenwoordig deel uit van bijna
elke artillerievoorbereiding, in de eerste plaats om batterijen te
neutraliseeren. Het buiten gevecht stellen van alle vijandelijke bat
terijen vóór den aanval is practisch onmogelijk; dezulke, die niet
getroffen kunnen worden of wier vuur onuitdoofbaar blijkt, worden
met gas bestrooid om haar werkzaamheid te belemmeren.
Wel kan een van gasmaskers voorziene bediening haar werk een
tijd voortzetten, maar door de maskers wordt het gezichtsvermogen
beperkt, terwijl personen, die niet volkomen getraind zijn met deze
toestellen, niet in staat zijn arbeid ermede te verrichten. Het adem
halen, waarbij de lucht door een filter met chemische stoffen moet
worden gezogen, is n.l. zeer vermoeiend. Ook kunnen door lang
durig vuur deze chemicaliën zijn opgebruikt en gas doorlaten. Voor
al batterijen, waarvan de plaats niet nauwkeurig bekend is, en die
dus moeilijk te treffen zijn, kan men door een gasbombardement
neutraliseeren, daar voor het schieten met gasprojectielen het juist
heidsschot geen vereischte is. Door de groote uitbreiding van de
gaswolk moet wel met de windrichting rekening worden gehouden,
doch dit vuur leent zich overigens uitstekend voor nachtelijk vuur
zonder inschieten of waarneming. Men kan dan ook gerust zeggen,
dat het grootste deel van de gasgranaten tegenwoordig voor de
vijandelijke artillerie bestemd is.
Men kan ook de troepen in de meer naar voren gelegen loop
graven met gas beschieten, om hen uit te putten, door hen te ver
plichten de gasmaskers te dragen, maar het nadeel, dat men bij
den aanval zelf spoedig in de gaszone komt, werd reeds eerder
genoemd. Ook verdient het soms aanbeveling om achterwaarts
124
