aanmerking nemen, dat in den bewegingsoorlog de factor verras
sing van veel minder beteekenis is, dan in den stellingoorlog. De
vijand weet ook wel, dat als de aanvalslinie tot op circa 200 M.
genaderd is, de storm elk oogenblik te verwachten is. En gaat het
zoo langzaam, aat met de vorderingen dagen gemoeid zijn, wel dan
kan men beter evenals in den stellingoorlog met de artillerie een
bepaald uur voor den stormaanval afspreken.
Het onder 2 genoemde bezwaar kan waarschijnlijk door techni
sche verbetering van de vuurpijl opgeheven worden; men moet het
aantal soorten uitbreiden en ze van bepaalde kenmerken voorzien.
Het sein, dat en waar een tegenaanval komt, heeft voornamelijk
waarde voor den troepencommandant, die dan terstond zijn maat
regelen kan nemen. Voor de artillerie is het, naar mij wil voorko
men, van minder belang, daar het uitgesloten is, het vuur-op deze
wijze op een zich verplaatsende troepenmacht, te leiden Tenzij
de commandant van de batterij zelf het terrein van den tegenaanval
kan inzien, zal de infanterie voor het afslaan op haar eigen vuur
kracht moeten vertrouwen. Ook dit sein zal in open terrein misschien
met seinschijven, in bedekt terrein in ieder geval "met vuurpijlen
moeten worden gegeven.
Het voordeel van een vuurpijl, dat zij in elke terreinsoort voldoet en
in zichtbaarheid de eerste plaats inneemt, moet er m.i. toe leiden
dat van dit verbindingsmidöel in de toekomst een veel ruimer ge-
ruik zal worden gemaakt. Technische vervolmaking behoort hier
echter aan vooraf te gaan.
Behalve de hier geroemde seinen, zijn er natuurlijk nog verschei
dene denkbaar, die in een bepaald geval belangrijk genoeg kunnen
zijn, om een speciale afspraak te wettigen.
Thans wat betreft het seinstelsel tusschen de voorste linie en
den verbindingspost van de artillerie. De Kapitein van der Poll
geeft in zijn bekend artikel over samenwerking tusschen infanterie
en artillerie (Ind. Mil. Tijdschrift, December 1918) een eenvoudig en
practisch seinstelsel aan. Hoe het dan wel moet? Ik vrees, dat
ofschoon seinen met seinschijven van bepaalde vorm en kleur, die
b v op het geweer kunnen worden geplaatst, of met electrische
seinlampen, (waarover hierachter nader) mij doelmatiger toeschijnt
er van al deze toch steeds moeilijk uit elkaar te houden seinen, niet
veel terecht zal komen. Zeker niet, als het terrein wat begroeid is.
De ordonnans zal de man zijn, waarop wij in dezen moeten bouwen,
liet duurt langer, maar het middel is zeker en volkomen terecht,
zegt de hiervoor genoemde schrijver, dat er bij de gewone berichten-
263
