Maarschalk Joffre zet uiteen, hoe het concentratieplan No. 17 van
het voorjaar '13 en gewijzigd in het begin van'14 een concentratie
van het Fransche leger vaststelde met het front naar het Oosten, van
de Zwitsersche grens (Belfort) tot de Belgische grens, naast elkaar in
de volgorde le. He, Ille en Vde leger, terwijl het IVde leger in 2de
linie stond. De wijziging van '14 voorzag een inval der Duitschers
door België, in welk geval het Vde leger meer noordwaarts zou con-
centreeren en het IVde leger tusschen III en V ingeschoven worden.
Het operatieplan beoogde het geheele leger vereenigd te doen op
treden om met beide vleugels omvattend het Duitsche leger in Oos
telijke richting terug te werpen. Het derde leger zou de voeling
tusschen beide vleugels bewaren en Metz nemen en versterken
21 Augustus werd de slag aan de grenzen geleverd. Het Ille, IVde
en Ve leger front tegen de Belgische grens, het 1ste en 11de leger
tegen de Duitsche grens om den vijand, dien men voelde glijden
naar het noord westen, vast te houden.
De slag werd verloren. Niet omdat men tegen een numerieke over
macht vocht, doch „il y eut de nombreuses défaillances dans nos
grandes unités, dont plusieurs, surprises et mal engagées, ontfondu trés
rapidement et refiué, exposant les unités voisines a de pertes sévères.
C'est ia période la plus difficile de mon existence.
Dans ces conditions le commandant en chef a considéré comme
un devoir absolu de relever de leur commandement les chefs a qui
incombait la responsabilité de ces défaillances"..
25 Augustus begint de nieuwe manoeuvre. Op den linkervleugel
wilde Joffre zooveel troepen verzamelen tlVde en Vde leger, Engel-
sche leger en troepen ontnomen aan de Oostelijke legers), dat daar
een massa bijeen zou zijn, die het offensief zou kunnen hervatten.
Den 27sten Augustus stelt hij zich voor het inmiddels gevormde Vide
leger op een geschikt oogenblik in noordoostelijk richting een aan
val te laten doen doch daar het Engelsche leger onverwacht terug
trok, ontstond een leege ruimte tusschen het Vide en Vde leger,
waardoor deze aanval niet door kan gaan.
Het Vide leger (generaal Maunoury, moet nu op Parijs terugtrek
ken, en het garnizoen daar, onder generaal Galliéni, bijspringen. De
rest van het Fransche leger krijgt als uiterste lijn om terug te trekken
de Seine, evenwel onder vermelding, dat deze lijn niet het doel
behoeft te zijn, men hoopt al eerder tot het offensief over te kunnen
gaan. Dit gebeurt ook. terwijl op 2 September nog de lijn van de
Seine nauwkeuriger wordt vastgelegd, verandert omstreeks dien tijd
geleidelijk de toestand, toen von Kluck Parijs liet liggen en in zuid
oostelijke richting doormarcheerde, aldus zijn flank blootgevende
aan de troepen van generaal Galliéni.
Op 4 September worden de bevelen gegeven voor den aanval op
6 September. „La bataille engagée le 6 Septembre a done
été le résultat d'un plan con?u le 25 aout et pour l'exécution duquel
les circonstances ne furent enfin favorables que le 6 Septembre. La
réalisation de ce plan nécessita un repli auquel une limite maxima
avait été fixée et que les conditions stratégiques permirent d'arrêter
avant que fut atteinte cette limite. Car ce repli n'avait d'autre but
que de permettre le regroupement ordonné et soudé de nos forces".
282
