Dit is nu juist, wat de Generaal LE Gros ontkent. Hij zegt, dat
de orders van <5 Augustus wel dikwijls het woord „offensive"
noemen, maar dat de instructie ook voorschreef, dat de in te nemen
stellingen met de meeste zorg moesten worden ingericht om een
maximum weerstand te kunnen bieden. Uit die stellingen zou men
ten aanval voorwaarts gaan De terugtocht is niet geëindigd bij Somme
zooals aanvankelijk het plan was zij ging door tot de Marne en
zou nog verder gegaan zijn, als het miracle de la Marne" niet
gebeurd was
Generaal LE Gros veroordeelt sterk dezen terugtocht, die op leger
en bevolking een fatalen indruk moest maken, om niet te spreken
van de verheffing van het moreel van den vijand. Hij vermoedt,
dat men terugtrok in de hoop, dat de uitwerking van den Russischen
inval in Dunschland zich zou doen gevoelen op de Duitschers en
dat het Groote Hoofdkwartier wel van plan was te gelegener tijd
tot het offensief over te gaan, doch dat dit plan heel vaag was en
het noemen ervan hoofdzakelijk moest dienen om het moreel van
het leger een beetje op te halen.
Immers op 2 September, toen Joffre reeds mededeelde, dat, wanneer
het geheele front tot het offensief zou overgaan, het garnizoen van
Parijs met het Vide leger op de flank van den vijand zou ageeren,
verlegde hij tegelijk het eindpunt der achterwaartsche beweging
een twint g tal kilometers naar het zuiden.
Intusschen begint Generaal Galliéni, die sedert 1 September onder
de bevelen van Joffre gesteld is, en die van af zijn opstellingsplaats
de bewegingen van de Duitsche legers het eerst en het best kan
observeeren, te dringen, om aan te vallen Hij toch ziet, hoe von
Kluck, die aanvankelijk op Parijs scheen aan te marcheeren,
steeds meer naar het zuidoosten afbuigt en langs hem heen gaat.
Maar een verzoek om bevelen op 3 September schriftelijk gedaan,
blijft onbeantwoord.
Op 4 September gaat Gai liéni zelf op verkenning en ziet de
Duitschers voorbijtrekken, Hij stelt zich in telefonische verbinding
met het Groote Hoofdkwartier, doch kan geen vergunning bekomen
om aan te vallen Ja, Joffre beklaagt zich bij den Minister naar aan
leiding van dit aandringen, dat de Generaal Galliéni „le poussait
a des offenswes prématurées" Na ontvangst van betrekkelijk oude
bevelen en instructies gedateerd 2 en 3 September belt Galliéni
denzelfden dag nogmaals het Hoofdkwartier op en het gelukt hem
nu toestemming te krijgen om een deel van het Vide leger in Oos
telijke richting te verplaatsen „als bedreiging van den Duitschen
rechtervleugel".
Als ten slotte Galliéni 's avonds voor de derde maal het Hoofd»
kwartier opgebeld heeft, schijnt hij toestemming te hebben gekregen
tot aanvallen, want om 8.30 n. geeft hij bevelen tot voorbereiding
daarvan. Joffre evenwel geeft dien avond om 6 uur bevelen voor
het algemeene offensief op 6 September.
„Que cette volte-face ait été mal organisée et dans des conditions
tellement défectueuses qu'on n'a obtenu qu'un demi-succès, aiors
qu'on en devait obtenir un considérable résultat (slechts 6000 ge
vangenen en bijna geen buit) qu'on n'ait pas cherché a mieux
283
