gebleken, hoe gevreesd de Duitsche mitrailleur was in dezen oorlog
en welk een groote rol dit wapen heeft gespeeld, waardoor de
verdediging der kolonie zoo krachtig is geworden. De studie van
deze materie lijkt ons bijzonder belangrijk voor onze koloniën,
vooral voor wat betreft de wijze, waarop de mitrailleurs zijn ge
bruikt geworden in de moeilijk doordringbare steppen-pori (wildernis,).
Von Leitow-Vorbeck was een man, die in zich vereenigde
koele en nuchtere berekening, een genialen veldheersblik en pijnlijke
nauwgezetheid in de verzorging van zijn troepen. Hij was soldaat
en organisator tevens.
Dat het hem daarbij aan persoonlijken moed niet ontbrak, wil ik
even vermelden door uit (3) eene episode over te nemen uit het
tweedaagsche gevecht van Jassini (18 en 19 Januari 1915). In dit
gevecht sneuvelden majoor Kepler en kapitein von Hammerstein.
Dit verlies maakte zoo'n indruk, dat Von Lettow-Vorbeck
begreep een voorbeeld te moeten geven en zelf zijn troepen aan
voerde. Hij werd daarbij aan den arm verwond, terwijl twee schoten
door zijn helm gingen. Gouverneur Schnee voegde hem toe„Was
soli ich tun, wenn ich meinen Kommandeur verliere?" en verzocht
hem zijn leven niet meer zoo in de waagschaal te stellen.
Ik zou meer schitterende krijgsmansdeugden kunnen opsommen,
doch wil thans volstaan met de mededeeling, dat von Lettow-
Vorbeck de gave bezat zijn menschen te kunnen kiezen, dat hij
niet terugdeinsde om majoors of kapiteins door lageren te vervangen,
als zij minder deugdelijk bleken voor hun taak en ten slotte, dat
hij met Dr. Schnee de hulpbronnen van het land heeft weten aan
te wenden voor de instandhouding van de slagvaardigheid zijner
troepen.
Nu moge men over de oorlogvoerenden verschillend denken, men
kan pro-entente of pro-Duitsch zijn, doch dergelijke gevoelens
zullen toch geen eeresaluut beletten aan Generaal von Lettow-
Vorbeck voor de meer dan schitterende wijze, waarop hij zijn vader=
land heeft gediend. En wij, als officieren, kunnen niet anders dan
diepen eerbied koesteren voor den man, wiens taak het was de eer
van de vlag zijner natie te handhaven en die dat gedaan heeft op
eene wijze, welke de bewondering van zijn vijanden en van de
geheele wereld heeft afgedwongen. Generaal Smuts schreef: The
„enemy's stubborn defence of his last colony is a great tribute to
„the military qualities of General Von lettow-Vorbeck'', terwijl
Nelson's schreef: The young Staff-Officer from Posen showed a
„true genius for war, far greater than of many belanded German
588
