„overigens goede overweging er nu toe leiden her. in het garnizoen
„steeds bij moeders pappot te laten Jongelieden, waar wat in
„zit, zullen er op gesteld zijn, deel te nemen aan acties buiten
„Java, aan exploratietochten op Nieuw Guinea bijv., waardoor hun
„practische bruikbaarheid ten zeerste gebaat wordt. Bovendien
„zullen zij ook bij de opleiding der tot het staande leger behoorende
„militairen goede diensten bewijzen, want, zooals wij eenige dagen
„geleden van den Regeeringsgemachtigde gehoord hebben, zal de
„uitzending van ongegradueerden uit Europa zooveel en zoo spoedig
„mogelijk worden gestaakt. Wanneer de a.s. Indische officieren
„opzien tegen aan acties op de buitenbezittingen verbonden nadeelen,
„zoodanig, dat met grond daarvan een nadeelige invloed op den
„lust om als officier bij de dienstplichttroepen te dienen, kan
„worden verwacht, zooals de Regeering schijnt te doen, dan,
„Mijnheer de Voorzitter, is weerbaarmaking van het Indische volk
„een onbegonnen werk. Met jongelieden, die een kalm leven in
„een vredesgarnizoen of op een bureautje verkiezen boven een
„werkkring vol actie, is in den oorlog niets te beginnen,"
De memorie van antwoord behandelt uitvoerig het denkbeeld om
den dienstplicht op te leggen uitsluitend aan ontwikkelden, blijkens
het afdelingsverslag voorgestaan door de „meeste" leden van den
Volksraad. Als een nieuwe reden om alle mannelijke ingezetenen
dienstplichtig te maken worden thans genoemd de onbillijkheid om
alleen de ontwikkelden den last van den dienstplicht'te doen dragen,
de groote verliezen in oorlogstijd onder de ontwikkelden, zeer ten
nadeele van Java's vooruitgang, en vermindering van den toeloop
tot de scholen, wanneer dienstplicht met ontwikkeling zou samen
gaan, dit laatste in tegenstelling met de meening uitgedrukt in het
afdeelingsverslag.
Betreffende onderwijs en schoolbezoek gaf de memorie van ant
woord eenige interessante cijfers, waaruit o. a. blijkt, hoe uiteen
loopend in de verschillende gewesten het aantal schoolgaande jongens
in verhouding tot de geheele bevolking is. Zoo bedroeg op ultimo
December 1917 het aantal schoolgaande jongens per 10.000 zielen
in Kedoe 189, daarentegen in de res. Batavia en Madoera slechts
39, resp. 35. De Regeering maakt hieruit de niet tegen te spreken
gevolgtrekking, dat de dienstplicht in de verschillende gewesten zeer
ongelijkmatig op de bevolking drukken zou, indien alleen ontwik-
kenden ervoor in aanmerking zouden komen.
Eenige voordeelen, welke de „meeste" leden van dienstplicht
voor ontwikkelden alleen verwachtten, werden door de Reg. ont-
620
