van de wereld, waarvan ons Indië o.a. door zijn ligging ten opzichte
der groote verkeerswegen een zeer belangrijk onderdeel uitmaakt.
De Heer Cramer erkent, dat Amerika en Japan zich in toenemende
mate wapenen (1), maar hij vraagt zich af, of het volk in die landen
zich ten langen leste niet tegen een dergelijke opdrijving der mili
taire uitgaven heftig zal verzetten.
Ongetwijfeld zal de zaak van de vermindering der bewapeningen
ontwapening laat ik maar buiten beschouwinghet moeten
hebben van de gezindheid van het geheele betrokken volk, een
actie der arbeidersorganisaties zal daarop grooten invloed hebben
en die gezindheid zal de voornaamste steun zijn voor toepassing
van Art. 8 van het tractaat van den volkenbond (2), maar noch in
Japan, noch in Amerika is tot dusverre iets gebleken van eenige
belangrijke oppositie tegen de militaire politiek van de Reg. Het
is waar, dat de arbeidsconferentie te Washington niet zonder invloed
gebleven is op Japan, waar de arbeidstoestanden meer dan treurig
zijn, dat zich in Japan zelfs een streven naar uitbreiding van het
zeer beperkte kiesrecht openbaart, maar het zou van een on
verantwoordelijk optimisme getuigen om uit deze en dergelijke
verschijnselen te besluiten tot een uit de meerderheid van het volk
voortkomende of zich vormende, afdoende oppositie tegen de leger- en
vlootpolitiek der japansche Regeering. En wanneer de Regeeringen
van Japan en Amerika blijkens haar militaire toerustingen een
1) Zie voor de militaire politiek van Japan I.M.T., 1919, blz. 982; 1920,
blz. 269,
623
2) Art. 8 van het tractaat van den volkenbond luidt (Fransche tekst)
,,Les membres de la Société reconnaissent que le maintien de la paix exige
,,la reduction des armements nationaux au minimum compatible avec la
„sécurité nationale et avec l'exécution des obligations internationales
„imposées par une action commune.
.,Le Conseil, tenant compte de la situation géographique et des condi
tions spéciales de chaque Etat, prepare les plans de cette reduction, en
„vue de l'examen et de la décision des divers gouvernements.
„Ces plans doivent faire l'objet d'un nouvel examen ct, s'il y a lieu,
„d'une revision tous les dix ans au moins.
„Après, leur adoption par les divers gouvernements, Ia limite des arme-
„ments ainsi fixée ne peut ëtre dépassée sans le consentement du Conseil.
„Considérant que la fabrication privée des munitions et du matériel
„de guerre soulève de graves objections, les membres de la Société
„chargent le Conseil d'aviser aux mesures a en éviter les facheux etfets,
„en tenant compte des besoins des membres de la Société qui ne
„peuvent pas fabriquer les munitions et le matériel de guerre nécessaires
„k leur surêté.
„Les membres de la Société s'engagent a échanger, de la manière la
„plus franche et la plus compléte, tous renseignements relatiefs a l'é-
„chelle de leurs armements, a leurs programmes militairs, navals et
„aériens et a la condition de celles de leurs industries susceptibles
d'etre utilisées pour ia guerre."
