Om het geringe verband tusschen militairen en civielen verple
gingsdienst te demonstreeren, zij hier medegedeeld, dat de troepen
in D. O. A. onmiddellijk hunne voorraden opsloegen na inbeslagne
ming volgens speciale door de Regeering vastgestelde prijzen, ter
wijl de burgerbevolking op den vrijen aankoop bleef aangewezen.
Wat dit laatste wil zeggen in oorlogstijd, is den lezers overbekend.
Maar het gevolg hiervan was, dat de burgerbevolking zich ten
achter gesteld achtte bij den militair en ten zeerste ontevreden werd.
Ten slotte heeft het gouvernement moeten ingrijpen.
Ik wil nog een stap verder gaan. Wij hebben ons tarief 20, het
welk de regelen stelt, volgens welke de levende strijdkrachten in
oorlogstijd zullen worden gevoed. Op gevaar af van een pessimist
te worden geheeten, lijkt het mij geenszins overbodig om hier op
de mogelijkheid te wijzen, dat de intendance niet in staat zal blij
ken om in de latere stadia van den oorlogstoestand te voldoen aan
dat tarief en wel om de eenvoudige reden, dat meerdere der daarin
vermelde artikelen er op een gegeven oogenblik niet zijn. Wat er
voor den burger niet is, zal ook voor den militair niet te krijgen
zijn en wat er is, moet naar zekere regelen voor beiden beschikbaar
zijn. Dit lijkt mij een onvermijdelijke grondstelling voor de econo
mische verdediging van Java. Vandaar, dat ik eene economische
oorlogsorganisatie voor den geest heb, welke reeds in vredestijd
voorbereidende studiën maakt ten aanzien van:
a. het dienstbaar maken der natuurlijke hulpbronnen van het land,
voor wat betreft levende krachten en bodemproductie;
b. verplichte uitbreiding van het areaal voor bebouwing van voe
dingsgewassen en vaststelling, waar die gronden gelegen zijn;
c. recruteering van inlanders voor diverse arbeids- c.q. transport
diensten
d. inkoop (inbeslagneming) van alle op Java zich bevindende voor
raden levensmiddelen, zoowel landbouwgewassen als fabrieks-
producten, met uitschakeling van den tusschenhandel;
e. distributie van de verkregen voorraden en die, welke later nog
zullen toevloeien;
vaststelling van maximum prijzen;
g. instelling van een civielen etappendienst, inrichting van voe
dingsaderen voor de economisch minder begunstigde gewesten
en voor de militaire centra
Gaat men deze punten stuk voor stuk na, dan raakt ieder punt
het terrein der legerverpleging. Heeft de intendance nu in vredestijd
deel uitgemaakt van dat economische lichaam, dan is het met het
687
M. T, 43, 1920.
