diploma benevens een zegel, dal tevens als gemeentezegel dienst
doet. Zijn betrekking is een zuiver eere-ambt; soms wordt echter
de opbrengst van een gemeentelijke sawah toegekend als tegemoet-
oming in de administratiekosten, de „sawah van het penseel". De
gemeente bezit communale weiden, bosschen en sawah's. Zij worden
om de drie of zes jaar onder de ingeschrevenen der gemeente volgens
wet en adat verdeeld. Bij die verdeeling hebben de oudsten eerst de
keuze, dan de notabelen (de oudere broeders) en ten leste de inge
schrevenen (Je jongere broeders) volgens hun nummer op den rol.
Overeenkomsten met de oorspronkelijke Javaansche dessa, de
Minangkabausche nagari, de Palembangsche doesoen endeMinaha-
sasche negory vallen telkens te constateeren bij de uitvoerige beschrij
ving, die Luro ervan geeft.
In Cambodja is in de eerste plaats de bevolking weinig homo
geen; naast de Boeddhistische Khmers, die het overheerschende
bestanddeel der bevolking uitmaken, vindt men er de Samrès, Cuoi's
Pors, Phnongs, Stiengs, Chreais en Rodès, nog weinig beschaafde
stammen, waarvan de beide laatstgenoemde, te oordeelen naar de
woordenlijsten van Moura, in taal verwantschap met onze Indonesiërs
vertoonen; voorts de Mohammedaansche Maleiers en Chams
onderling verwant, Laotiërs, Annamieten, Chineezen en Siameezen'
ok hier bestaat een stelsel van ingeschrevenen en een klasse ver-
deeling, nl.: 1. de actieve burgers van 18 tot 50 jaar, onderworpen
aan heerendienst, weer- en belastingplicht; 2. de mannen van 50
tot 70 jaar, alleen onderworpen aan lichte, plaatselijke diensten, 3e
de jongelieden van 15 tot 18 jaar, die slechts pro memorie zijn
ingeschreven Vrijgesteld zijn bonzen, mandarijnen met hunne
gezinnen en dienaren, dienaren des konings, prinsen, staatswerklie
den, de koninklijke tooneelspelers en nog enkele andere categorieën.
Zoodra echter de nominatieve lijst der ingeschrevenen van een
orp is opgemaakt en terwijl de mannen nog verzameld zijn, noodigt
de gezant des konings hen uit zelf een mandarijn, te Pnom Penh
(de hoofstad) verblijf houdend, op te geven, onder wiens bevelen
zij zich stel,en voor alles, wat betreft den dienst van den staat.
De ingeschrevenen zijn vrij in hunne keuze. De betrokken man
darijnen zijn door den aard hunner functies gedwongen in de resi
dentie des konings te verblijven.
Deze verschillende opties worden zorgvuldig ingeschreven in speciale
registers, welke in het koninklijk paleis bewaard worden. De manda
rijnen zenden, zoodra de inschrijving beëindigd is, hunne schrijvers
om van die registers de namen over te nemen van degenen, die zich
833
