Zie hier karakterschetsen, die bijna ongewijzigd op onze Inlandsche
krijgslieden mede van toepassing zijn.
Alsnu de politieke toestand, waarbij kortheidshalve alleen van de
laatste jaren een overzicht gegeven wordt.
Zooals reeds vroeger vermeld werd, hadden de Franschen bij hunne
actie in Indo-China van den aanvang af den steun der Inlandsche
Christenen. Dank zij de onvermoeide pogingen der missies, van af
begin der 18de eeuw daar werkzaam, bedroeg hun aantal niet minder
dan 1/10 der bevolking. Dat zij den Franschen goede diensten
bewezen, blijkt uit een manifest van Tu Due: Als de
„Franschen tot hier hebben kunnen doordringen, als zij onze wegen,
„onze rivieren, onze bergen, alles wat in ons rijk geschiedt, hebben
„kunnen verkennen, is het alleen dank zij de Christenen en hunne
„priesters. Bijgevolg, als wij hen niet allen dooden, zullen wij er
„nooit in slagen ons van de Westersche barbaren te bevrijden. Zoo-
„dra wij ons beginnen te roeren, waarschuwen de Christenen de
„overweldigers en wij hebben onze toebereidselen nog niet voltooid,
„als zij ons komen verstrooien. Daarom ieder aan het werk en de
„uitroeiing der Christenen voltooid. Als dit doel bereikt is, zijn de
„Franschen tot algeheele onbewegelijkheid gebracht als een krab,
„wiens pooten men gebroken heeft".
Als godsdienst is het inheemsch Boeddhisme werkeloos; het is
niet als de Islam en het Hindoeisme een godsdienstig verzamel-
teeken tegen den vreemdeling. Het Christendom daarentegen was
dat wel, ook al door de politieke propaganda der zendelingen hier
als elders, want elke Annamiet, die het Boeddhisme opgaf voor
het Christendom, verklaarde zich daardoor stilzwijgend een partij
ganger der Franschen, wier geloof hij ging deelen. Het antagonisme
tusschen de Annamitische Christenen en niet-Christenen is dan
ook uitsluitend politiek geworden. Was het Christendom aldus een
factor ten gunste der Franschen, anders was en is het gesteld met
het nationalisme.
Berustend, zooal niet uitgebluscht vóór den oorlog in Mandsjoerije,
behalve dan bij enkele koppige vaderlanders, om de Fransche
eigenliefde te sparen als pirate (verg. ons, sloeber") aangeduid,
hebben de overwinningen der Japannners het nieuwe kracht
geschonken. Het werd nog in de hand gewerkt door het bestuur
van den Gouverneur-generaal Doumer en de gevolgen van zijn
regime: allereerst de bruuske vermindering van het aantal man
darijnen, een maatregel mogelijk gemaakt door de belastinginning,
de uitbetalingen, de bemoeiingen met de militie e.d. aan Europeesche
888
