doch louter om utiliteitsredenen.
Opvallend was toch tegen het einde van de dertiger jaren het groot
aantal deserteurs, niet alleen van Inlandschen, doch ook van Europee-
sche afkomst, waarop de Legercommandant de Regeering bij schrij
ven. van 31 December 1839 No. 5, later gevolgd door dat van 2
Juni 1841 No. 3 naar aanleiding van den brief van den commandant
van de tweede groote militaire afdeeling op Java van 25 Mei tevoren,
van dit euvel kennis gaf.
Van de zijde van het Hof, daartoe geraadpleegd, volgde Conside-
ratiem en Advies van 10 April 1841 No. 21 en het advies van den
Raad van Nederlandsch Indië van 29 December d. a. v. No. 4471,
accoord gaande met de hiernader aangegeven voorgestelde regeling,
doch daarbij nog voorstellende om het eiland Java en Madoera als
een garnizoen te beschouwen.
Zoo werd dan geboren de Kroon-ordonnantie van 28 Januari 1842
No. I (opgenomen in het I. S. van 1849 No. 18 sub I), terwijl
de Koninklijke Machtiging, bij Ministerieele Depeche van 7 De
cember 1842 Lr. C. No, 6/705, behoudens een kleine aanmerking
volgde, dit G. B. luidt als volgt: elk eiland in Nederlandsch-Indië,
in deszelfs geheele uitgestrektheid, daaronder begrepen de kleinere
eilanden, welke onder hetzelfde bestuur zijn gesteld, in tijd van
vrede en voor troepen, die niet op den voet van oorlog zijn gebracht,
zal worden beschouwd als het garnizoen der tot deszelfs bezetting
behoorende militairen.
Zullende desniettemin ieder territoriaal commandant verplicht zijn,
om het rayon (kortelings afgeschaft) voor te schrijven, binnen het
welk zijn ondergeschikten zich mogen bewegen en buiten ;hetwelk
zij opgevat wordende, met verbeurte van het bepaalde opvatloon,
disciplinair zullen worden gestraft.
Daarna werd nu tevens artikel 261 van het reglement voor de gar
nizoensdienst, gewijzigd ten einde te komen in overeenstemming met
artikel 157 van Crimineel Wetboek, en werd vastgesteld als volgt:
wanneer onderofficieren of soldaten zich zonder schriftelijke
permissie buiten het garnizoen verwijderen, zullen zij als deserteurs
gearresteerd worden.
Dit staaltje van wetgeving had nu weliswaar ten gevolge, dat het
aantal deserteurs belangrijk terugliep, doch gaf in de practijk aanleiding
tot allerlei onbillijkheden en malle gevallen: immers kon nu iemand
jaren lang op het eiland van zijn garnizoen ronddolen zonder ooit
bij melding als deserteur behandeld te worden, terwijl, als men even
zijn voet buiten Java zette, plots deserteur was. Voeg nu hierbij, dat
317
