aardig is wel, dat steeds zulk een scherp onderscheid werd ge
maakt en gehandhaafd tusschen „Europaerverpflegung" en „Einge-
borenenverpflegung". Men zou denken, dat de aanwezige voorraad
gedeeld zou worden door net aantal monden, zooals dat bij ons
pleegt te zijn in de rimboe bij eventueel gebrek aan vivres.
Mozambique is een eigenaardig beheerd land. Het land schijnt ver
pacht te zijn aan particuliere maatschappijenzoo heeft men aldaar
de Company Nyassa, wier gebied zich uitstrekt van de Rovuma tot
de Luriso-rivier, de Company Mozambique, Company Lugella, Boror,
Luabel, Zambesi en meer andere. Deze ondernemingen betalen aan het
Portugeesche gouvernement hare belasting en onderhouden zelf
een kleine troepenmacht voor de handhaving van de orde in haar
gebied, tevens om de onderneming te beschermen tegen kwaad
willige stammen Deze troepen bestaan uit inboorlingen en zijn geën
cadreerd met Portugeesche officieren en onderofficieren, doch be-
teekenen uit een militair oogpunt beschouwd zeer weinig. De on
dernemingen hebben hier en daar kleine bevestigde posten, bezet
door een garnizoen harer eigen troepen van 50-100 man. Onbegrij
pelijkerwijze is deze toestand gehandhaafd gebleven, ook toen Por
tugal aan den wereldoorlog ging deelnemen. Het is dus duidelijk,
dat Lettow in deze kleine posten een welkome gelegenheid vond
om zich te blijven voorzien van levensmiddelen en munitie: ern-
stigen tegenstand kreeg hij over het algemeen niet, hij had niet meer te
doen met een numeriek overmachtigen vijand, terwijl hij daarbij geen
last meer had van mijnenwerpers, waarvoor de Schutztruppen een
heilig respect hadden. Ten slotte werd het voor den troep een
soort van sport om Portugeesche nederzettingen te overrompelen;
de zekerheid bestond daarbij om zich van het noodige te voorzien en
dit alles hield den geest van den troep in een uitmuntenden toestand.
Mozambique is zeer rijk aan water en van noord tot zuid vulka
nisch. Deze bergen of berggroepen, die vrijwel alleenstaande hier
en daar uit de vlakte oprijzen, zijn meest kaal en bezitten de meest
markante vormen. Daardoor waren zij zeer goed geschikt voor
oriënteering op grootere afstandeneenerzijds lieten zij het over
zicht over het land toe, anderzijds waren zij aan hun vorm ge
makkelijk te herkennen, Langzamerhand waren de Duitschers er op
geoefend aan de rook, die uit de bivaks der vijandelijke, i.e.
Engelsche colonnes omhoog steeg, de marschrichting en den afstand
vast te stellen, ledete verandering werd door de bergposten on
middellijk gemeld. Het best zag men die rook 's morgens vroeg of
'savonds tegen het vallen van den avond; dan was de lucht
1239
