Bij Marokko werd gewezen op een der gevolgen van de militie
en den oorlog, nl. het ontwaken der nationalistische gevoelens en
het zich bewust worden van zijne rechten. Volgens Camille FideK\)
geschiedt hetzelfde in Algiers en heeft in 1918 de Fransche regeering
gedeeltelijk toegegeven „en adoptant dès a présent un ensemble
de réformes devant satisfaire les aspirations légitimes des musulmans
algériens servant sous nos drapeaux et assurer aux populations
indigènes de l'Algérie une plus large participation a la gestion des
affaires de leur propre pays".
In een schrijven namens den Minister van Koloniën aan onder-
geteekende wordt o. a. beweerd, dat de in Algiers bestaande politieke
verhoudingen van geheel anderen aard zijn dan die in Nederlandsch-
Indië. Er mogen groote verschillen zijn, er zijn nog grooter overeen
komsten De lezing zij aanbevolen van het hoofdstuk over de evolutie
der Fransche koloniale beginselen in Hubert's „L'éveil d'un monde"
en hoe keurt men de volgende passage uit een proclamatie van
den gouverneur generaal van Algiers Lutaud, dateerend van 1914;
„Depuis de longues années, il leur (aux indigenes) avait été loisible
"de discuter librement. Une propangande inlassable s'était exercéê
",au milieu d'eux, et sous le voile du panislamisme aucune calomnie,
„aucune attaque n'avaient été négligéesCette vile presse
„arabe qui distillait sous tant de formes les poisons les plus subtils."
Zoodat er niets nieuw is onder de zon.
Dit opstel heeft in de eerste plaats tot doel gehad de beweringen
te weerleggen, die zelfs op gezag van een onzer militie-specialisten
werden verkondigd, nl. dat Nederland de eerste koloniale mogend
heid zou zijn, die tot een experiment met inheemsche militie staat
over te gaan, in de tweede plaats om wat meer licht te verspreiden
over instellingen in de Fransche koloniën, die ten onzent, in
Frankrijk zelf trouwens niet beter, veel te weinig bekend zijn. Als
reden van zijne onbekendheid met de Inl. militie in de Fransche
koloniën heeft men doen gelden de weinige literatuur daaromtrent
bestaande. Onze bibliotheken bezitten inderdaad weinig lectuur
betreffende koloniaal Frankrijk, althans wat betreft politiek en leger;
omtrent cultures is men beter voorzien. Te Parijs vindt men echter
in de bibliotheek van het Office Colonial (Galerie d' Orléans, Palais
Royal) en in die van de Union Coloniale Frangaise (17 rue d Anjou)
het noodige, terwijl ook de koloniale bibliotheek te Algiers goed
U). Camille Fidel, La Paix Coloniale Frangaise.
1173
