Fout is het om den uitvoerders de schuld te geven—zooals Joffre
trachtte te doen. De troep is tekort geschoten zeker—; omdat de tacti
sche opleiding verkeerd is geweest en zij niet van de noodige middelen
was voorzien, om het gëeischte „offensive-quand même" door te voeren.
Maar de schuld van dit alles valt op de leiding, d.i. in hoogste instan
tie op Joffre, die 3 jaar lang de teugels van die voorbereiding in han
den had gehad, De kapitale fout, „de strategische verrassing door den
vijand", is uiteraard uitsluitend de fout van de leiding, terwijl evenzoo
scherp in haar te laken valt: hare hoofdigheid om niet dadelijk de
groote gemaakte fout te willen inzien.
Komt in het vorenbesproken artikel, de Fransche legerleiding er niet
bijster goed af in het daarop volgende opstel „Vom Heeressaufmarsch
bis zur Marne" krijgt de Duitsche leiding, gedurende dezelfde periode,
een beurt, terwijl daarin ook de particularistische neiging van de
verschillende commandanten der legers ernstig becritiseerd wordt.
Het Duitsche plan was een „verwaterd" Schlieffensch programma
met verkeerde krachtsverdeeling en fout gebruik van de cavalerie.
Het oorspronkelijke plan van Schlieffen wordt in het kort uiteenge
zet en daarna gezegd: "Der harthirzigen Energie, die solchem ge-
waltigen Plan zu Grunde lag, vermochte die weichere Natur des
jungeren Molkte nicht zu folgen."
Het artikel „Brückenbau im engl. Heere," dat ook tal van tech
nische bijzonderheden omtrent de reusachtige prestaties op dat
gebied gedurende den oorlog in Frankrijk bevat, getuigt wèl van
de energie van den Brit. In den aanvang was niets op dit gebied
aanwezig, nóch voorbereid, in 1918 bouwden de Engelschen8100
M. bruglengte.
Onder „Rundschau" treft men aan een staatje van verschillende
infanterie-organisatie vóór en bij het einde van den oorlogeen artikel
over het mil. opleidings- en opvoedingswezen in Fr. en verder
opgaven omtrent het Br. leger en marine.
Onder „Literatur" bespreking van de boeken
a. v. Bulow; „Mein Bericht zur Marneschlacht," mede een aanklacht
tegen het opperbevel evenals
b. v. Kluck; „Der Marsch auf Paris und die Marneschlacht" (dit
werk wordt door den beoordeelaar, „bedeutsam" genoemd), en
c. V. Stein „Erlebnisse und Betrachtungen aus der Zeit des Welt-
krieges." Stein laat zich weinig gunstig uit over den bondgenoot Oos
tenrijk. Van het begin af lieten dienstopvatting en discipline te wen-
schen over, terwijl naarmate de oorlog duurde, dit erger en erger werd.
„Es kam schlieszlich so weit, dasz sich zu einem Rennen bei Wien
1081
