Ondanks de troepenverplaatsingen naar het Oosten en de sterke
marsch- en gevechtsverliezen steeg de kans op overwinning door
zetten en wat durven wagen, was voldoende geweest. Joffre had
zijn Hoofdkwartier reeds naar Chatillon verplaatst en stellingen
doen verkennen, zelf geloofde hij, volgens schrijver, niet meer aan
de overwinning.
De O. H. L. was den 7den Septr. bij Suippes, den 11 en bij de
O. Ks. om zich persoonlijk op de hoogte te stellen. Had men deze
voor de hand liggende maatregel eerder getroffen, dan zou de zen
ding van Overste Hentsch achterwege zijn gebleven.
Dit zou van te meer belang zijn geweest, waar het niet uitge
sloten schijnt, dat de gevolmachtigde zijne bevoegdheid als zoo
danig heeft overschreden.
Gen. Tappen,.die op grond van zijne betrekking op de hoogte
kan worden geacht, verklaart dat H. niet bevoegd was in naam van
de O. H. L. bevelen te geven voor den terugtocht, maar hij er voor
had zorg te dragen, dat bij een eventueelen terugtocht het verband
tusschen de legers niet verloren ging.
Waar het bevel tot den*rterugtocht bij het 2e leger wel in over
leg met, doch niet door overste Hentsch is gegeven, draagt
von Bülow daarvoor de volle verantwoordelijkheid.
Van D. zijde beschouwd zal n. m. m. de opdracht aan Hentsch
het donkere punt v|h Marnedrama blijven.
De toestand v/h 2 leger, wanneer H. zich bij het O. Ko meldt, is
bevredigend. Midden en linkervleugel zijn in een gunstig verloo-
pend offensief. Uitsluitend op grond van den toestand bij het le.
leger besluit men tot teruggaan. Daarna is H. ten hoogste ver
baasd, wanneer hem door den Stafchef le. leger te Mareuil een
„Gefechtslagë" wordt geschetst zoo geheel verschillend van het
beeld, dat men er zich bij O. K. 2 van heeft gemaakt.
Ook bij het le. leger een offensief* waaraan de vijand geen
weerstand heeft kunnen bieden. Maar te laat leert H. den juisten
stand kennen, het le. leger moet terug, waar de beweging bij het
2e. leger reeds is aangevangen.
Mij is het een raadsel waarom Hentsch, waar het hier om zoo'n
uiterst gewichtige beslissing ging, niet eerst voordat tot de uitvoe
ring van het besluit, welker draagwijdte toch onmogelijk kon
worden onderschat, werd overgegaan, zich persoonlijk ter
plaatse heeft overtuigd, dat de inzichten van O. K. 2 juist waren.
Een autorit van slechts enkele uren zou zekerheid hebben ver
schaft.
Von Kuhl en Hentsch zouden n. m. m. het dan wel eens zijn
geworden, en het terugtochtsbevel niet zijn gegeven.
IV. Het operatieplan '14 was niet in overeenstemming met de
denkbeelden van Schlieffen.
Volgens v. Kuhl omvatten de plannen volgens de denkbeelden
43
