Van dag tot dag schetst Bloem, wat hij en zijne Compagnie in
Aug. en Sept. hebben doorgemaakt, welke inspanning van hen is
geëischt. Geen brood, geen schoenen, geen rust, marcheeren of
vechten to the bitter end En dat is de beschrijving van den voor-
marsch van één compagnie, maar zoo zwoegden en streden er bij
het le. leger 500.
Ruim 120.000 man, onder model bepakking, in geforceerde
marschen, bij een drukkende hitte, langs eindeloos lange, stoffige
wegen, in bijna onafgebroken contact met den vijand
voorwaarts," met slechts die ééne gedachte bezield, tot den
laatsten druppel zweet, tot den laatsten druppel bloed.
Meer kón niet gegeven worden
Toch heeft n. m. m. de snelle opmarsch door België en N.
Frankrijk geen overwegenden, onguirstigen invloed op den uitslag
v/d Marneslag gehad. Aangenomen, dat de troepen wat„Marsch-
leistung" betreft aan de uiterste grens v/h mogelijke waren
gekomen, dan zou juist de veldslag aan die rusjlooze vervolging
een einde maken.
De tot het uiterste opgevoerde inspanning zou met de overwin
ning worden bekroond. Dat was aller overtuiging in het D. leger.
Er was n.m.m. begin Sept. geen soldaat, die niet a|d vernietiging
van het Fr.-Eng.-leger geloofde, wanneer het tot den beslissenden
slag zou komen.
De laatste inspanning, die zou worden gevraagd, die voor het
aangaan en doorvoeren van dien slag, zou de zege, het einde
brengen.
En de geest i|h D. leger was er borg voor, dat elk soldaat zijn
willen en kunnen tot het laatste greintje energie voor dat doel
beschikbaar stelde.
Voor zoover mij bekend, heeft de houding v|d D. troepen in den
Marneslag getoond, dat de gevechtskracht ongebroken was en de
doorvoering v/d veldslag niet zou hebben schipbreuk geleden op
de oververmoeidheid der troepen.
Aan het einde van mijn artikel gekomen stel ik de vraag
Zou de Marneslag, wanneer niet tot den terugtocht was besloten
een D. overwinning zijn geworden
Ik geloof niet, dat deze vraag met zekerheid kan worden be
antwoord nóch in ontkennenden, nóch in bevestigenden zin,
De wijze waarop von Kluck, zoodra hij het dreigend gevaar voor
zijn rechterflank onderkende, het energiek besluit heeft genomen,
om ondanks den vijand voor zijn front, zich met al zijn korpsen op
den verrassend aanvallenden Manoury te werpen, en dit besluit heeft
ten uitvoer gebracht, is boven allen lof verheven.
Ten slotte stonden 120.000 man van von Kiück tegenover 90.000
man van Manoury.
v. Kuhl schrijft: Die le. Armee war am 9 Sept. mittags ihrer
Sache sicher. Nach unendlicher Miihe hatte sie endlich alle ver-
fiigbaren Truppen zum Angriff des Feindes zusammengefaszt
47
