Behalve de ellende, in het eigen land te lenigen, moesten de
bondgenooten worden ondersteund. Oostenrijk moest worden
geholpen met graan en mais deels uit D. afkomstig, deels uit
RoemeniëBulgarije werd gesteund met allerlei voedingsmidde
len, maar vooral met haver en hooi. Constantinopel werd door
D. van brood voorzien.
In de herfst van '16 opperde men het plan om een centraal
verplegingsbureau op te richten voor den Vierbond onder D.
leiding. Het verplegingswezen was echter in de verbonden
staten zoo uiteenloopend, dat de gedachte van de baan raakte.
Ludendorff beklaagde er zich herhaaldelijk over „dasz unsere
Verbundeten uns das Durchhalten erleichtern könnten" en „dasz
Bulgariën noch mehr leisten kann, ohne selbst irgendwo in Not
zu geraten."
1918.
Dit jaar bracht de ontknooping van het vreeselijke drama.
Het sterfteprocent van het volk van '15 tot '18 liep van 9.5°/0
tot 37°/0, de kindersterfte steeg voor die van 1 5 jaar tot 49,3°/0,
voor die van 5—15 jaar tot 55°/0. De geboortenterugloop bedroeg
in de oorlogsjaren 4.000.000.
De verplegingstoestand in de eerste helft van '18 was in één
woord: ontzettend. Bij het einde van het oogstjaar17/18 waren
de D., om te kunnen volhouden, genoopt door vroeger te
dorschen „voorschot" te nemen op den oogst van het komende
jaar. In het tweede halfjaar '18 droeg de verplegingstoestand een
catastrophaal karakter. Ten gevolge van de nederlagen aan
het W. front en de Nov. revolutie gingen groote levensmiddelen-
voorraden verloren. Reeds met den terugtocht der troepen begon
de demoralisatie een agressief karakter te dragenhet eerst
toonde zich dat op de etappelijnen natuurlijk, deze lijnen waren
ook de toevoerwegen voor de revolutionaire denkbeelden naar
het leger. De rijke voorraden van de Kriegsproviantamter en die
der verplegingstreinen werden geplunderd en toen de revolutie
uitbrak, werden ook de Proviantamter in het binnenland geroofd.
Eerst was dus het leger het doelwit der volksrazernijmen was
waanzinnig Knurt der Magen, schwinden unter dem Mangel an
Nahrung die physischen Krafte, legt sich auf das gequalte Hirn
der schmerzende Druck des Hungers, dann sinken Idealismus
und Moral ins Grab. Der krasseste Egoismus macht sich breit
und der Selbsterhaltungstrieb übernimmt die Führung im Denken
und Tun. Der Mensch nahert sich dem Tier. (von Frangois).
Toch heeft men langen tijd het leger verpleegd op den voet
van overvloedhiertoe was men in staat door de opofferings
gezindheid van een intensief nationaal voelend volk: ..Wir da-
heim sind bereit für Euch zu entbehren", was het thema van
menigen brief, die mij ter inzage werd gegeven.
31
