waterfabrieken, boomgaardenwerden bevorderdgroenteteelt,
cultuur van diverse gewassen, veeteelt en zuivelbereiding; ge
ëxploiteerd zuurkoolfabrieken, schaapscheerderijen, diverse con-
servenfabrieken, ijsfabrieken in het kort iedere etappeninspectie
had een volslagen landbouw-, veeteelt-, en industrie drijvend
gebied. Ik resumeerde voren nog alleen, wat meer speciaal het
terrein der legerverpleging raakte. Aan Schwarte ontleen ik de
volgende cijfers
Het VI Leger had in Mei '16: 4195 schapen en lammeren, die
15567 K. G. wol leverden.
De jaaropbrengst 17-18 van de marmeladefabriek en de zuur-
koolfabriek was6800 ton marmelade (een lievelingskost der
Duitschers), 60 ton gedroogd ooft en 2000 ton zuurkool.
In Maart 18 had dat Leger: van 11660 koeien, 49466 K G. boter
en 72457 K.G. kaas, waarvan aan de burgerbevolking werd af
gestaan 5188 KG. boter en 25871 KG. kaas.
Op het D. v. O. rustte de plicht in het vaderland te zorgen voor
het bijeenbrengen van alle voor het leger benoodigde verpfle-
gingsartikelen. "Daartoe werd in Aug. '14 aan dat Departement
toegevoegd de „Zentralstelle zur Beschaffung der Heeresverpfle-
gung". Dit lichaam had tot arbeidsveld het verzamelen van de
voornaamste levensmiddelen, n. 1. graangewassen, levend vee,
vleesch en haver. De overige verplegingsartikelen werden door
bepaalde „Intendanturen" bijeengebracht en naar de Zentralstelle
verzonden.
Als uitvoerende organen stonden der Zentralstelle ter beschikking:
Proviantamter, Priviantdepöts, veedepöts en reservemagazijnen.
Zij leverde het benoodigde af aan den etappendienst, dus
aan den Generalintendant, waardoor de artikelen binnen het
bereik der legerorganisatie geraakten. Hier treedt de Etappenin-
tendant op. Deze functionaris heeft een veelomvattende werk
kring Hij heeft de oogst te bewerken, die hem ter beschikking
wordt gesteld, benevens de andere voorraden uit dat etappe-
gebied hij richt bakkerijen op, runder- en paardeslachterijen,
zorgt voor de bierdistributie en roept inrichtingen in het leven,
"die cadavers nader kunnen verwerken. Deze leverden nog vet
voor de machines en werktuigen, beenderen, horens, hoeven,
bloedmeel enz. [Hoe onverkwikkelijk de gedachte hieraan ook
moge zijn, gezonde gedoode dieren leveren nog vele goed bruikbare
producten en in dezen oorlog heeft D. geleerd vooral alles te
benutten, wat nog bruikbaar was. Verderop zal ik terzake nog
eenige citaten geven].
Behalve voor het leger, heeft de Etappeintendant nog te zorgen
voor de nog niet afgevoerde krijgsgevangenen, de burgergevange
nen en de gevorderde arbeiders der burgerbevolking. Voorts had
hij nog het oppertoezicht over de veedepots, waarin behalve
slacht- ook teelt- en melkvee werd gehouden. Dan had hij nog
een materialendepöt, dat o. a. schrijf-, eet- en kookgerei, verf-
3
