Goede discipline in den troep, opofferingsgezindheid, naast
begrijpen, bij den soldaat als gevolg van den invloed van den
troepenofficier en absolute mede- en samenwerking van de
leidende en uitvoerende organen ter zake kunnen den toestand
doen beheerschen.
De goede gang van de legerverpleging staat en valt met de
deugdelijke organisatie der verbindingen en van het trein-
wezen.
g. In den bewegingsoorlog speelt het noodrantsoen (noodvoeder-
rantsoen) een ingrijpende rol. Een ruime voorraad van deze
rantsoenen, die gemakkelijk moeten kunnen vervangen en
samengesteld, moet gewaarborgd zijn. De snelheid van han
delen is hiermede gemoeid.
h. Men wake vooral voor een te kort aan personeel bij den ver
plegingsdienst, zoowel wat betreft het hoogere, als (en voor
al) het lagere, dat den dienst feitelijk uitvoert.
i Zeer moeilijk is de oplossing van het vraagstuk van het paar-
denvoer, (zie ook
Met deze weinige opmerkingen wil ik volstaan. De studie van
de legerverpleging is geen eenvoudige. Uit gebrek aan eigen oor
logservaring ter zake zijn wij allen genoopt om bij anderen ons
licht op te steken. Wel is waar heeft de geheele wereld als oor-
logstooneel dienst gedaan, van af de Yszee tot aan Z. W. Afrika,
maar in weerwil van het vele studiemateriaal over den oorlog,
geeft de literatuur op het gebied van de legerverpleging uiterst
weinig. Veelal heeft een onderzoeker stapels boeken te door
worstelen om slechts hier en daar een weinig te vinden.
Zijn combinatievermogen moet dan het verdere doen 1 Mij heeft
uitvoeriger literatuur ter beschikking gestaan, hetgeen de samen
stelling van dit opstel heel wat heeft vereenvoudigd toch heb ik
mij veelal tot algemeenheden moeten bepalen, omdat de bronnen
mij nog in den steek lieten. Intusschen hoop ik geslaagd te mogen
zijn in mijn pogen om een overzicht te geven van de verpleging van
het Duitsche leger, meer in het bijzonder die der eerste oorlogs
jaren.
A. M. W. VAN RENESSE.
Kapitein der Inf.
6. DE WETENSCHAPPELIJKE EXPEDITIE NAAR
NIEUW - GUINEE.
In den loop van het jaar 1919 wendde zich het Indisch Comité
voor Wetenschappelijke Onderzoekingen tot de Regeering met het
verzoek om eene subsidie teneinde daardoor in staat te zijn
wederom eene groote wetenschappelijke onderzoekingstocht te
ondernemen naar Centraal Noord Nieuw-Guinee. Daarop werd
27
