II. De tweede slag aan de Marne (15 Juli 6 Aug.).
Hl. Fr. Br. aanval van Somme en Oise (8 Aug. 6 Sept.).
IV. Aanval op de Hindenburg-linie (26 Sept. 15 Oct.).
V. De manoeuvres tot aan den wapenstilstand (tot 11 Nov.).
Ia. Vanaf 21 Maart de Somme.
Het le gedeelte worde hier slechts besproken om in hoofdzaak
de op 15 Juli door de D. verkregen resultaten duidelijk aan te geven.
21 Maart zet de aanval verrassend in tegen de legers van Byng
en Goughden 26sten is'de toestaand, ondanks de door Pétain
verleende hulp, buitengemeen kritiek. Weliswaar beginnen de
inderhaast georganiseerde legers van Humbert en Debeney (groupe
Fayolle) hun medewerking te doen gevoelen, maar Amiëns blijft
onmiddellijk bedreigd.
Dan eindelijk op 26 Maart brengt de kritieke toestand de
conferentie van Doullens het beslissend resultaat „te général
Foch est chargé de coördiner faction des armées alliées sur 1e
front ouest."
En daarmede domineert nu in den vervolge één principe de
strategie der Geallieerden
Geen linie-slagen meer, omdat zij een minderwaardige vorm
zijn in vergelijking met de „bataille-manoeuvre," die de hooge werk
zaamheid van den veldheer vraagt; die een beroep doet op zijn
handigheid in het manoeuvreeren, op het juiste en gecombineerde
gebruik en de waarde van al zijn krachten die doelt op concen
tratie van krachten en massa's op een bepaald gekozen punt, met
gelijktijdige spaarzaamhe'd op alle andere; die tot het einde blijft
een alleen van die bevelvoering uitgaande combinatie van gevech
ten, allen verschillend in hevigheid, maar ook allen geleid in één
zin om een eindelijk resultaat te bereiken: „1' action vou-
lue, résolue et soudaine de masses agissant
en surpris e."
Op dit principe berust de geheele slag van 1918.
In dit verband zijn reeds dadelijk de eerste maatregelen van Foch
van zeer veel belang.
Haig tracht met zijn leger natuurlijk de havens van het Nauw
van Calais te dekken Pétain, hoe overtuigd ook van het hooge
belang van een gehandhaafde verbinding met de Eng., streeft er
naar om het geheel der Fr. legers niet te doen verbreken, ,,de ne
pas laisser couper ses armées engagées du reste de nos forces"
en om Parijs te dekken.
Alzoo de herhaling van Waterloo
Foch moet hier de beide uitéénloopende, maar in wezen zeer
begrijpelijke opvattingen, doen samensmelten.
En zijn oplossing is onverbrekelijk vasthouden, waar men zich
bevindt de Engn. en Fr. dekken beiden Amiëns onder bescher
ming der in gevecht gewikkelde troepen, die ten koste van alles
stand moeten houden, zullen de te hulp snellende troepen debar-
5
