rekenbare hoeveelheid niet meer aan te vul
len en dus onmisbaar materiëel.
Dientengevolge kon men alleen trachten een sprongsge
wijze terugtocht uit te voeren, doch dit kan alleen geschieden
met opoffering van even onmisbaar en zeer talrijk menschenmate-
riëel. Bovendien ontbrak de gelegenheid om de weinige reserves
vlug van het eene naar het andere punt heen en weer te schuiven,
want sinds 26 Sept. zijn de vijf vooruitgeschoven rocade-lijnen
verloren gegaan, van de 4 meer achterwaarts gelegene is één, sinds
1 Nov., reeds onder het vuur der Gealliëerden (MaubeugeChar
leroiNamenStraatsburg). De beide D. vleugels zijn dus alleen
nog verbonden door drie rocade-lijnen van beduidende
lengte.
„Aan den vooravond van den wapenstilstand," aldus bovenstaan
de studie, „waren de manoeuvreer-mogeiijkheden voor het
Duitsche legercommando bijna tot nul teruggebracht, zoodat de
gealliëerde aanval op Lotharingen alleen zou gestooten zijn op
Divisies in eerste linie, voor het grootste deel van geringe gevechts-
waarde en een eenvoudig voortrukken op den rechter oever van de
Maas in de streek van Mézières tot een D. catastrophe zou gewor
den zijn.
Die ramp voorzag Foch en omdat hij voelde en begreep, dat hij
slechts enkele dagen had „pour prévenir la manoeuvre pacifiste,"
de eenige manoeuvre, die zelfs een Ludendorff in deze omstandig
heden nog restte diende het gealliëerde Hoofdkwartier zich te
haasten en mocht na den 30sten Oct. niet meer in het Journal des
Opérations vermeld staan „situation généralement
inchangée sur tous les front s."
Den 23sten heeft Pétain opdracht gekregen den aanval oostelijk
van Metz voor te bereiden, den 30sten zijn 20 Divisies op weg
naar Lotharingen 9 Nov. rapporteert Pétain, dat het beslissend
offensief den 13den zal plaats hebben.
Pershing zal aan deze manoeuvre deelnemen door zes Divisies
af te staan aan het Fr. 10de leger (Mangin) en bovendien door een
operatie van het 2de leger (Bullard) tusschen Maas en Moezel.
En terwijl alles gereed werd gemaakt voor dezen beslissenden
flankstoot tegen Luxembourg, tegen Saarbrücken, tegen Mainz,
wordt de terugtocht voor het D. leger steeds
rampspoediger.
0 p 3 1 Oct. zet Degoutte de groep van Legers in Vlaanderen
in de richting van Brussel in beweging.
1 Nov. zet Haig den slag van de Sambre in, richting Philippe-
ville en Mons.
1 Nov. ook hervatten de legers van Fayolle (Debeney én
Humbert) den slag aan de Serre en maken zich gereed om door de
verbroken Hunding-linie in de richting ChimayCivet op te rukken.
21
