om te beoprdeelen of de in het hein aangewezen gebied aanwezige
voorraden door hem mogen worden gebruikt om den troep, waar
bij hij is ingedeeld, te verplegen. Die bevoegdheid moet berusten
bij den machthebber, die de verpleging van alle menschen en
dieren op Java heeft te regelen.
Als bekend mag worden aangenomen, dat bij eene ev. oorlog de
mogelijkheid, dat Java geïsoleerd zal worden, zeer groot is. De
wereldoorlog heeft ten duidelijkste aangetoond, dat in dat geval
de verpleging van het leger in nauw verband met die van de
bevolking moet worden beschouwd. Zonder in details te treden,
kan hier worden vermeld, dat op Java de productie van de hoofd
voedingsmiddelen zeer ongeregeld verdeeld is en sterk afwisselt
met de tijden van het jaar. Zekere tekorten maken het noodzakelijk
de bevolking in bepaalde landstreken en op bepaalde tijdstippen
tot overproductie te dwingen, terwijl het welslagen van de verple
ging in hooge mate afhankelijk is van het goed functionneeren
van het vervoerswezen. Ik kan hier thans niet verder op ingaan,
doch het zal voldoende duidelijk zijn, dat dit goed functionneeren
alleen mogelijk is door uitgebreide voorbereiding in vredestijd en
centraliseering van de uitvoerende macht in oorlogstijd.
De verpleging in den meest uitgebreiden zin van het woord is
verder alleen uitvoerbaar, wanneer alle aanwezige hulpbronnen
op de meest voordeelige wijze worden benut en dit kan alleen
geschieden bij eene goed voorbereide Staatsmobilisatie.
De kennis van de econ.-geografische toestand is de basis,
waarop die mobilisatie moet berusten. Die kennis moet worden
verkregen door het verzamelen, schiften en verder bewerken van
alle benoodigde gegevens. Ook hier moet ik mij bepalen tot de
groote lijn en stip daarom slechts even aan, dat tot de voorberei
ding verder o. m. behooren onderzoek aanwezigheid grondstoffen
voor de industrie (oorlog-chemie en toepassingen), instellen
burgerlijken dienstplicht, invoeren van een statistiekrecht, ver
plichtend stellen van aangiften ten behoeve van de statistiek, het
opmaken van statistieken der handelsbewegingen, de samenwer
king van de verschillende Departementen, het oprichten van een
bureau voor econ. geografie bij den Gen. Staf enz.
De uitvoerende macht moet in oorlogstijd worden opgedragen
aan één persoon, wiens positie het beste met die van een dictator
kan worden vergeleken. Wie die persoon moet zijn, kan hier
buiten beschouwing blijven. Het staat echter vast, dat hij over
een raad van advies zal moeten kunnen beschikken.
Als lid van dien raad van advies, voor wat betreft de verpleging
van het leger in engeren zin als bedoeld door Majoor de Wit, zal
de H. Int. moeten optreden. Hij vormt de schakel tusschen de leiding
van de Staatsverpleging en het leger en als zoodanig zal hij de
troepen-intn kunnen machtigen om bepaalde in hun verpl.-gebied
aanwezige voorraden te gebruiken. Dat is dus geheel iets anders
20
