voor groote troepenafdn met voertuigen niet gemakkelijk. De
rivieren moeten, wat haar waarde als hindernis betreft echter niet
overschat worden.. Het grootste deel van het jaar zijn zij niets
meer dan een bedding, gevuld met rolsteenen, doch in den regen
tijd zijn zij tijdens een bandjir even woest en gevaarlijk als vele
onzer Indische stroomen.
De eerste voorbereide stelling liep over de Tsangkauer-hoogten,
den bergpas tusschen Lau-Hou-Schan en Tung-Liu-Schui en stuitte
den opmarsch uit NW. richting. Een tweede stelling lag in de lijn
Kuschan Walderseehoogten Prins Heinrich gebergte, dus op
het hinderlijke scherm vóór de eigenlijke stelling.
Een aanval op de eerste stelling zou door schepen van uit de
Kiautschau baai onder flankeerend vuur kunnen worden genomen,
doch als wij den rechter vleugel bij Hsia-Ho nemen, was de breedte
reeds een 9 K. M. en tot de Schatsy-Kow baai 18 K. M. Het was
echter niet mogelijk daarvoor meer dan 5 compn en wat art. te
bestemmen.
In tweede linie had men op een heuvel 60 twee stukken van
9 c.M. geplaatst, twee stukken van 12 c.M. op de Walderseehoog
ten, om het Tsingtau- en Litsundal te bestrijken. Bij Koutsy
aan den straatweg eveneens 2 stukken van 12 c.M. en idem bij
Schui-tschin-kou. Op den Kuschan stonden twee vuurmonden
van 9 c.M. Tot deze linie kon men rekenen op den steun van de
zware hws der hoofdstelling.
Ten slotte moet nog worden vermeld, dat men op de Prinz
Heinrichbergen een observatiepost had ingericht, op een schier
ontoegankelijk punt, ruw en woest als de Boerangrang bij Ban
doeng „die Idee auf gleicher Linie mit dem Gegner, beinahe in
dessen Riicken einen Beobachtungsposten halten zu wollen, hatte
ohne Zweifel etwas Phantastisches an sich". Deze post „Arends
nest" genoemd, werd bezet met 2 officieren en 60 man.
De opstelling in het voorterrein was als volgt
Bij Scha-tsy-Kow, een der punten waar men in de nabijheid der
stelling een landing verwachtte. 60 man met 4 X 9 c.M. en 4 X 3,7
automat, in een versterkte stelling. Bij Kou-yai op de Marschapsz-
strasze een det. van eene comp. met 4 veldstukken en een sectie
mitrs. Bij Hsi-a-ho, aan den weg naar Litsun, een comp. ter be
waking van den Kletterpas. Op den linkervleugel een comp. bij
Lou-tschuen-tschien en op de Tsangkauer-hoogten een det. van een
comp., een ber. comp. en een sectie mitrs. Aan de grenzen lagen
kleinere afdn: bij den rivierovergang bij Liu Ting een det. bere-
denen, bij het Mecklenburghuis en bij de Yang-tsia-tsun-pagode
stonden inf. afdn. Eenige oorlogsschepen lagen in de baai bij
Tsangkau met seinposten op den Kushan en bij Tsangkau.
De aanvaller.
Het expeditieleger bestond uit:
A. 18de Divisie: 23ste en 24ste Brig. Inf. (R. I. 46,56, 48 en
20
