Ontdoen wij de verplegingsstelsels van alle overbodige franje,
dan moeten wij aan de hand van dezen historischen ontwikkelings
gang van het verplegingswezen eene organisatie ontwerpen, die
zich aanpast aan. het eigenaardige karakter van het operatietooneel
op Java en aan de bijzondere factoren, die een oorlog op Java
zullen beheerschen.
En daarvoor hebben wij de keuze tusschen de landverpleging
en de magazijnsverpleging.
Ofschoon de wereldoorlog uit den aard der zaak op dit gebied
veel heeft geleerd, was voor ons hier die oorlog niet noodig
om te begrijpen, dat bij een mogelijken strijd om Java, dit eiland
onmiddellijk van de overige wereld zal worden geisoleerd. De
wereldoorlog heeft ter zake ons alleen geleerd, dat een econ.
geisoleerd land ten doode is opgeschreven, tenzij het in de
bevoorrechte positie verkeert van econ. onafhankelijk te zijn
En deze eisch is voor ieder gebied of rijk uitgesloten.
Hans von Liebig schrijft in zijne „Politische Briefe" over von
Bethmann Hollweg (Monatshefte für Politik und Wehrmacht) o. a.
„Das Reich war gegründet und mit einem Heer, einer Heereslei-
tung, einer Industrie und einem Volk, wie der deutsche Reichs-
regierung zur Verfugung standen, konnte ein halbwegs begabter
Staatsmann der Krieg zum siechreichen Ende fiihren. Es gehorte
eine grenzenloze Unfahigkeit dazu, dieses Volk den Krieg verlieren
zu lassen."
De schrijver heeft blijkbaar nog weinig geleerd uit dezen voor
D. verloren oorlog; hij heeft zijn All-Duitsch oordeel over het
geval behouden en zijne gedachten geconcentreerd gehouden op
het „schnell schlagen" met verontachtzaming van de econom.
„Kriegsbereitschaft". Deze schrijver is daarom al een heel onge
lukkig voorlichtermeer voelen wij voor de meening van von
Francois, die ovei die geringe D. voorbereiding op econom
gebied buitengewoon scherp en bitter is in zijn oordeel.
„D. seinerseits war auf den Wirthschaftskrieg in keiner Weise
vorbereitet, nicht einmal in der Verteidingungsstellung, ge-
schweige denn für den Angriff" zoo schreef Arthur Dix in zijn
„Wirthschaftskrieg und Kriegswirthschaft". (Hans von Liebig was
geweldig gebeten op dezen Wirthschaftskrieg".)
De zelfkennis dus, dat bij een oorlog op Java, dit eiland vol
slagen zal worden geisoleerd is verre van bemoedigend en eischt
dat het vraagstuk niet naar den regel van „laisser faire, laisser
aller" wordt bestudeerd, maar krachtig en nauwgezet. Want wat
is, onder veel meer, het gevolg dier isolatie?
1. De uitvoer van cultuurproducten staat stop. Niet alleen het
consumptie overschot blijft dan in het land, maar ook de pro
ductie voor de wereldmarkt stapelt zich opveel wordt waar
deloos. De betrekkelijke bedrijven worden stop gezet, de econom.
verhoudingen worden als op slag onderst boven geworpen
20
