De dienst der iegerverpleging kan in zijne regelingen gerust
eenvoudig en beknopt zijn, omdat de Intendant toch als regel
moet arbeiden onder den druk van voor hem onberekenbare om
standigheden.
De intendant moet te velde gaan, gewapend met de kennis van
land- en volk, van de grondregelen der tactiek en strategie, met
de vakkennis der voorschriften, zijn gebied en de aangrenzende
terreinen betreffende, met de organisatorische regelen van zijn
dienst en met gezond verstand en doelbewustheid.
Die dienst laat niet toe, dat veel wordt geregeld, wil men niet
een analoog geval scheppen, als dat van den Hertog van Medina
Sidonia. Deze landrot-vlootvoogd kreeg immers, toen hij met de
Onoverwinnelijke Vloot uitzeilde een instructie mede, die in schier
alle gevallen moest voorzien en ging ten slotte onder door storm:
de onberekenbare factor!
Nu wij aan het einde van onze beschouwingen zijn beland, willen
wij het geheel aan een terugblik onderwerpen.
Het is zeer waarschijnlijk, dat onder onze belangstellende lezers
eenigen worden aangetroffen, die niet kunnen medegaan met onze
gedachten-ontwikkeling, voor wat betreft de keuze van ons ver-
pleegstelsel. Dit zou niets bijzonders zijn.
Maar dan vragen wij ons af, is het wel gerechtvaardigd om een
systeem te verwerpen i. c. het magazijnsysteem, waarvan op de
koloniale oorlogstooneelen gebleken is, dat het moest worden
toegepast, omdat een ander stelsel niet kon worden aangewend?
Of is het voorzichtiger om bij de organisatie van den verplegings
dienst te steunen op den regel, die ook den troepenaanvoerder
voor de uitwerking van zijne plannen tot leidraad dient, dat men
zich de zaak zoo ongunstig mogelijk voorstelt? Hij mag de ongun
stige factoren niet weg idealiseeren.
Houdt hij hiermede rekening, dan is hij op zeer veel voorbereid:
daarna mogen gezond verstand, durf en voortvarendheid de ver
dere leidende factoren zijn. Juist daarom wenschen wij
het magazijnsysteem; niet het starre akelige stroeve
voor die tijden ingenieus bedachte stelsel van Frederik de Groote,
doch een soepele organisatie, die het voortschrijden der troepen
steeds kan volgen. Wij zien de toestanden van een geïsoleerd
Java zeer donker in, organisatorische talenten moeten die toestan
den zoo veel mogelijk conipenseeren.
En bij ons is zulk een systeem betrekkelijk eenvoudig te orga-
niseeren, waar onze operatielijnen vrijwel altijd relatief kort zullen
zijn bij eene gelukkige keuze van de basis.
Hoe zeer wij dan ook b. v. het Duitsche, zoowel als het Fr.
stelsel als de beste opvatting beschouwen, wij komen hier op Java
onder zoo geheel andere omstandigheden te verkeeren, dat wij ons
hebben aan te passen aan die omstandigheden. Willen wij, om
te copieëeren, het theoretisch fraaiste beginsel hier huldigen en
26
