den mensch ten nutte komen en kan D. voeden: 162 millioen
menschen. Hierbij is buiten beschouwing gelaten, dat de op
brengst verhoogd kan worden door veredeling der planten, zooals
men dat met de suikerbiet gedaan heeft.
Om D. dus dat geweldig groote aantal menschen te kunnen
doen voeden, is alleen maar noodig: een ander geslacht, een
betere techniek en een hoogere moraal!"
Ik oordeelde het verre van overbodig de lezers van het I. M. T.
ook eens door dezen bril de quaestie der ondervoeding van het
Duitsche volk te laten bekijken. Hij moge op een enkel punt
wat te optimistisch gekleurd zijn, beslagen is hij niet.
v. W.
5. HET NIEUWE VOORSCHRIFT VOOR DEN PIONIERDIENST
VAN ALLE WAPENS.
Vergeleken met den ouden Leidraad voor de Pionieroefeningen
bij de Inf., is dit voorschrift een groote verbetering te noemen.
In den ouden leidraad is de stof zoo beknopt behandeld, dat
naar ik vrees, er nooit iemand is geweest, die er werkelijk iets
aan gehad heeft. Bij het nieuwe voorschr. is dat absoluut niet het
geval, en menig Off. en O.O. zal erin vinden, wat hij wenscht te
weten. Vooral de Offn van de K. M. A die als cadet het leer
boek van Snyders, later herzien door Bodenhausen, gebruikt
hebben, aangezien het hoofdstuk over Veld versterkingskunst
vrijwel een verkort overzicht van dat studieboek is.
Dit is deels toe te juichen, omdat in dat boek de technische
zijde van dat vraagstuk zeer grondig is behandeld, doch deels
jammer, omdat de tactische behandeling als verouderd beschouwd
moet worden. Ik hoop dit hieronder nader aan te toonen.
Waar in het voorschr. verschillende onnauwkeurigheden voor
komen, zal ik het hieronder beknopt bespreken, en op een en
ander wijzen; mogelijk dat daarmee bij een ev. herdruk rekening
gehouden kan worden. Vooraf echter deze algemeene opmerking:
Breng steeds de belangrijkste gedeelten uit den
tekst naar voren, DOOR ZE VET TE DRUKKEN.
Op grond van mijne ervaringen, opgedaan als leeraar aan de
K. M. A. zouden bij de samenstelling van een V. P. steeds de
volgende principes in het oog gehouden moeten worden.
Wat het pionieren betreft.
a. Behandel niet meer dan noodzakelijk is, zoodat van alle
Offn en O. Offn geëischt kan worden, het geheele voorschr. te
kennen.
b. Geef alleen die constructies, welke werkelijk door de
niet-technische wapens uitgevoerd kunnen worden.
25
